Mensenrechten

Pakistaanse kinderen ziek door onze afgedankte iPhones

Met een nieuwe laptop of mobiele telefoon als kerstgeschenk onder de boom doen we er goed aan te bedenken waar onze afdankertjes naar toe gaan. Van de 50 miljoen ton die we jaarlijks aan elektronisch afval produceren, wordt volgens de milieuafdeling van de Verenigde Naties (UNEP) negentig procent illegaal verhandeld. Een ander deel wordt gedumpt in landen als Pakistan, waar vooral kinderen die in het giftige afval werken er chronisch ziek van worden.

Door 15 december 2017
e-waste Pakistan politiek
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In een donkere kelder – zonder ramen of luchtfilters – zitten verschillende kleine kinderen op de koude cementen grond computers, telefoons en laptops te demonteren. Johnson (13) vertelt dat hij 7 dagen per week in deze dompige kamer werkt. We lopen door de grauwe gangen met afgebladerde verf op de muren. Ook in andere stoffige, vieze kamers zitten kinderen. Geen van hen draagt een mondkapje – ook niet als ze plasticresten op de apparatuur verbranden. De giftige stoffen die daarbij vrijkomen veroorzaken astma en huidziekten.  

Geen andere keuze

We treffen de kinderen aan in de kelder van een elektronische winkel voor tweedehands telefoons, computers en printers. “In Pakistan werken duizenden kinderen op vuilnisbelten en in illegale ateliers tussen het giftige elektronische afval”, legt Muhammad Asif Shafiq van de Eco Foundation uit. Hij voert al jarenlang actie tegen kinderarbeid in specifiek de elektronische-afvalsector. “Kijk naar hun witte gezichten. De gassen tasten hun longen en organen aan”, zegt hij.

Asif vraagt de kinderen op strenge toon waarom ze niet op school zitten. De kinderen leggen uit geen andere keuze te hebben. Ze moeten werken om hun familie financieel te helpen. “Mijn vader is weggelopen”, legt Johnson uit. Zijn moeder verdient de kost als schoonmaakster, maar dat is niet genoeg om het onderwijs voor haar vier kinderen te betalen.

“

Kijk naar hun witte gezichten. De gassen tasten hun longen en organen aan

50 miljoen ton

Shafiq verwijt zijn land, maar ook het rijke Westen, met de gezondheid van de kinderen te spelen. “Elektronisch afval wordt een steeds groter probleem, maar we willen het niet onder ogen zien.” Hij heeft gelijk. Uit een recent rapport van UNEP blijkt dat we jaarlijks 50 miljoen ton aan elektronisch afval produceren. Al die afval milieuvriendelijk laten demonteren kost geld. Goedkoper is het om het in landen als Pakistan te dumpen.

Verboden

Het merendeel van de Europese Unie tekende de Conventie van Basel, waarmee het voor hen illegaal werd om hun e-waste in ontwikkelingslanden te dumpen. Toch houdt bijna geen enkel lidstaat zich aan deze internationale afspraak – 90 % van ons elektronische afval wordt illegaal verhandeld en gedumpt in Afrika en Azië. “Op de containers vol e-waste die in de haven van Karachi aankomen staat enkel dat het om tweedehandsgoederen gaat. In ruil voor steekpenningen knijpt de douane een oogje dicht”, vertelt Shafiq.

“

In ruil voor steekpenningen knijpt de douane een oogje dicht

Dumpplek

China en India zijn de import onder druk van internationale milieuorganisaties strenger gaan controleren. In Pakistan blijft milieuwetgeving uit. Het land groeit daardoor steeds meer uit tot de dumpplek van de wereld. Ruim 20% van het elektronisch afval komt hier uiteindelijk terecht.

Niet alleen in de donkere kelders in Rawalpindi, maar door het hele land demonteren kinderen de afdankertjes van het Westen. Van het bruikbare materiaal worden tweedehands computers en telefoons gemaakt. “Wist je dat slechts 20% van het elektronische afval bruikbaar is? 80% belandt op de vuilnisbelten of wordt verbrand”, gaat Shafiq verder. “Giftige stoffen komen in het grondwater terecht en veroorzaken ziekten als kanker.”

Goud geld

Uit een rapport van de Internationale Labour Organization (ILO) blijkt dat Pakistan veel geld kan verdienen aan het recyclen van elektronisch afval uit het Westen – oude telefoons, computers en printers bevatten waardevolle grondstoffen, zoals koper, nikkel en goud. Het land beschikt echter niet over de expertise voor een milieuvriendelijke demontage. Directeur-generaal Asif Shuja Khan van het Pakistaanse Milieu Agentschap erkent dat de e-waste grote gezondheidsproblemen veroorzaakt bij de mensen en dieren in zijn land. Maar: “Milieubescherming is geen onderwerp in Pakistan. Bijna niemand bekommert zich erom”, stelt hij.
“

Ik weet niet wat dat is. Ik ben nog nooit naar school geweest

Nog geen euro per dag

Ondertussen werken de kinderen in de vieze kelders door. Wat vinden ze ervan dat ze dit ongezonde werk doen, tussen de afgedankte telefoons en computers van hun Westerse leeftijdgenoten? Ze halen hun schouders op. “Ik help mijn moeder”, zegt Johnson. En hoeveel verdient hij ermee? “Nog geen euro per dag.”. Asif (10) heeft chronische bronchitus. Zijn ouders hebben geen geld voor medicijnen. Wil hij niet veel liever naar school? “Ik weet niet wat dat is. Ik ben nog nooit naar school geweest”, zegt hij onzeker.

Midden in het gesprek komt plotseling de werkgever van de kinderen binnen. In zijn gevolg heeft hij een groepje stevige mannen. Hij blaft ons toe dat we hier zonder toestemming niet mogen komen, en beweert vervolgens dat de kinderen hem na schooltijd ‘helpen’.

Buiten vraagt Asif hoe ik me voel. Zelf zegt hij: “We waren nog geen tien minuten in deze kelder toen mijn longen en huid verschrikkelijk begonnen te kriebelen. Hoe denk je dat het deze kleine kinderen vergaat, als ze dag in, dag uit in deze vieze kelders werken.” Hij ziet graag dat Westerse consumenten zich bij iedere aankoop van een nieuwe telefoon of laptop afvragen of dat werkelijk nodig is. De elektronische afvalberg groeit ondertussen gestaag.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons