Pegasus: hoe Israel met tech-terreur bondgenoten kweekt

https://akhbar-arabia[ . ]com/XXXX

Bericht er alsjeblieft nu over het begint al over minder dan een uur. We hebben je hulp nodig, alsjeblieft.

Dit bericht ontving een activist van Amnesty International. De link lijkt te verwijzen naar de Arabischtalige nieuwssite akhbararabia.net, maar zodra je erop klikt, installeer je onbewust de spyware Pegasus van het Israëlische privébedrijf NSO Group. Uit onderzoek van internationale media en ngo’s blijkt dat Pegasus toegang had tot meer dan 180 toestellen van journalisten, activisten en mensenrechtenadvocaten. NSO beweert hun software enkel voor terrorismebestrijding in te zetten, maar Pegasus blijkt evengoed staatsterreur en mensenrechtenschendingen te faciliteren, in landen die de laatste jaren steeds nauwere diplomatieke banden aangaan met Israël. Het wijst erop dat Pegasus ingezet wordt voor geopolitieke doeleinden. Is dit de nieuwe cyberdiplomatie van Israël?

Ook in India zien we een vergelijkbaar patroon. Het platform digitalviolence.com van het Londense onderzoekscollectief Forensic Architecture geeft weer hoe hack-operaties van de Indiase regering tegen journalisten met behulp van Pegasus tussen 2018 en 2019 fors toenamen. Dar gebeurde nadat Narendra Modi in 2017 als eerste Indiase premier een bezoek bracht aan Israël. Modi wordt er ook van beschuldigd de laatste jaren zijn oppositie en ministers te bespioneren, onder andere met Pegasus.

De Israëlische cyberdiplomatie in Mexico is overduidelijk. Mexico maakte al in 2011 gebruik van Pegasus en was daarmee waarschijnlijk de eerste klant van NSO. In 2019 klaagde de nieuwe Mexicaanse regering Tomás Zerón de Lucio aan, het voormalige hoofd van de Mexicaanse inlichtingendienst. Hij zou tijdens zijn onderzoek naar 43 vermiste Mexicaanse studenten schuldig zijn geweest aan ontvoering, marteling, en het verduisteren van bewijs en van 50 miljoen aan overheidsgelden. Zerón vluchtte naar Israël, vermoedelijk dankzij zijn connecties met NSO. Israël weigert op zijn beurt Zerón uit te leveren, omdat Mexico zich te veel met de Palestijnen in zou laten. Als Mexico Zerón wil, klinkt het achter de schermen, zal het land zich milder moeten opstellen tegenover Israël.

NSO beweert zijn klanten grondig te screenen op ethische standaarden, en een niet-openbare zwarte lijst bij te houden van landen met wie het geen zakendoet. Toch blijkt in de praktijk dat mensenrechten geen bepalende factor zijn in het uitkiezen van handelspartners. Volgens het Franse onderzoekstijdschrift Mediapart lijken vooral financiële solvabiliteit en de stabiliteit van de regering beslissend voor het bedrijf, dat begin dit jaar 2 miljard dollar waard was. De zwarte lijst bevat waarschijnlijk eerder vijandelijke staten dan onethische.

Pegasus is volgens Mediapart een van de favoriete diplomatieke middelen van de Netanyahu-regering. De laatste jaren heeft Netanyahu mede dankzij NSO geopolitieke bergen weten te verzetten. Vele aanvankelijk vijandelijke of neutrale staten slaan sinds een aantal jaar een steeds vriendelijkere toon aan als het op Israël aankomt. Volgens de Engelse Financial Times wist Israël zijn banden met de Golfstaten te normaliseren door mee te werken aan de bestrijding van gemeenschappelijke vijanden zoals de Moslimbroederschap en Iran. Dat Pegasus daarbij kwam kijken, staat buiten kijf. “Het is het speeltje dat iedere inlichtingenofficier wil”, vertelt een werknemer van NSO die betrokken was bij het pitchen aan de Golfstaten.

Israël profileert zich graag als start-up nation en prijkte tot voor kort consistent bovenaan de ranglijsten als het om innovatie gaat, zowel op medisch, ecologisch, financieel als technologisch gebied. Maar de stuwende kracht achter al deze sectoren is de hightechsector. In 2019 was de hightechexport goed voor 45,8 miljard dollar, 46 procent van Israëls totale export. Daarnaast investeerde de Israëlische staat in 2018 het meest van alle landen in de onderzoek en ontwikkeling van hightech.

Achter het moderne en welvarende beeld van de start-up nation schuilt een wirwar aan connecties tussen hightechontwikkelingen en het leger. Neem bijvoorbeeld eenheid 9900, verantwoordelijk voor patroonherkenning in surveillancebeelden. Soldaten uit deze eenheid leren algoritmes te ontwikkelen waarmee ze ongebruikelijke activiteiten ontdekken op drone- en satellietbeelden. Deze kennis zetten een aantal oud-leden nu in om via drones insecten en ziektes te identificeren in grote stukken landbouwgrond. Het leger dient zodoende als voedingsbodem en laboratorium voor Israëlische technologie, die vervolgens aan andere landen wordt verkocht. Wie genoeg geld ophoest, kan rekenen op spyware van oude elite-soldaten. Bij NSO zien we waar deze verstrengeling van corporate hightech en militaire ervaring toe kan leiden.