Protesten Iran kunnen gevolgen hebben voor hele Midden-Oosten

Op het eerste gezicht lijken de protesten op die na de verkiezingen van 2009, die plaats hadden onder de noemer Groene Beweging of Groene Revolutie. Maar deze nieuwe protesten zijn heel anders dan de Groene Beweging als het gaat om de implicaties, de omvang en de demografie. In 2009 kwamen de demonstranten vooral uit de jonge en goed opgeleide middenklasse; nu begonnen de protesten in de noordwestelijke stad Mashad, traditioneel een conservatief religieuze stad, en de demonstranten zijn qua achtergrond veel diverser.

Behalve de weerstand van de demonstranten tegen het Iraanse buitenlandse beleid in de Arabische wereld, hebben de protesten ook een duidelijke Arabische dimensie. In Ahwaz, een hoofdzakelijk Arabische regio in het zuidwesten van Iran, wordt al wekenlang gedemonstreerd. Mensen keren zich tegen de repressie van de Iraanse regering en de confiscatie van land en water in Ahwaz.

Abdelaziz al-Hamza, een Syrische voorvechter van democratie uit Raqqa en actief lid van de groep Raqqa is Being Slaughtered Silently, adviseerde de Iraanse demonstranten om hun identiteit te verhullen, geen ID-bewijzen mee te dragen en verwijderbare geheugenkaarten te gebruiken in apparaten waarmee ze de protesten vastleggen. Hij drong er ook sterk op aan om schuilnamen te gebruiken op Facebook, Twitter en YouTube en te communiceren via versleutelde apps.

De machtige Iraanse legerleider generaal Qasem Soleimani leidde de Iraanse militaire operatie in Syrië. Als de huidige protesten leiden tot een soort van revolutionaire verandering, kan de krachtige Iraanse financiële en militaire steun aan actieve partijen in de Syrische oorlog – waaronder Hezbollah en het leger van Assad – plotseling verschrompelen. Dat zou ook grote gevolgen hebben voor de Arabische landen waar Iran een militaire rol speelt, niet in de laatste plaats Jemen.

Het vooruitzicht van grootschalig bloedvergieten door de staat hangt als een donkere wolk boven de protesten. En als dat gebeurt, kan het daaropvolgende domino-effect opnieuw een explosieve situatie creëren in een al onstuimige en gevaarlijke regio.