Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Brabant liet zich vorige week niet van zijn beste kant zien: in Heeze had een groep vrijwilligers besloten dat het
uitbeelden van een katholieke missie naar Afrika leuk zou zijn voor de
Brabantsedagparade – inclusief zwarte schmink, speren en onverstaanbaar geschreeuw. En dat allemaal op een nagebouwde zestiende-eeuwse boot van het type dat nogal wat mensen van en naar de Amerika’s ontvoerd heeft. De uitgebeelde ‘Afrikanen’ waren platte karikaturen, vrolijk dansend met speren in de hand. Waar in Afrika dit speelde was een raadsel: Kenia is Nigeria niet, immers.
https://www.youtube.com/watch?time_continue=9&v=z8X5NL0kYSQ
“
Waar in Afrika dit schouwspel zich afspeelde was een raadsel: Kenia is Nigeria niet, immers
Het afgelopen decennium is veelvuldig uitgelegd waarom de
blackface racistisch is. Een karikatuur van een hele bevolkingsgroep is dat per definitie, en de historie van witte mensen verkleed als zwarte mensen is er een vervuld van racistische karakters. De traditie is niet voor niets ten tijde van de Amerikaanse slavernij uitgevonden, om zwarte mensen belachelijk te maken. Naast die geschiedenis en de karikatuur speelt mee dat het schminken van de huid geen tweerichtingsverkeer is: mensen van kleur is het niet gegund om in welke context dan ook wit te worden, dus dat witte mensen zich voor de lol tijdelijk een andere huidskleur aanmeten – zonder alle maatschappelijke gevolgen die daarbij horen te ervaren – is op zijn minst wrang.
Ruud Gullitkostuum
Toch vinden veel witte mensen het belangrijk om een stereotype te kunnen spelen, zoals vorige week in Heeze bleek. En dat is in Brabant geen uitzondering. Loop met carnaval door een van de steden, en je komt gegarandeerd Ruud Gullitkostuums tegen, inclusief schmink. Het aantal pruiken dat door mensen in blackface wordt aangeprezen op carnavalswebsites is ook niet op een hand te tellen, en in de grootste stad van Brabant komt Zwarte Piet nog met zwart geschminkt gezicht aan.
Dat de katholieke missie bij uitstek een instrument van kolonialisme was, lijkt niemand te hebben beseft. Typisch: mijn katholieke, Brabantse middelbare school was vernoemd naar een missionaris die naar koloniaal Amerika ging om te preken en stierf op het Portugese slavernij-eiland São Tomé. Maar over kolonialisme en slavernij amper een woord tijdens onze geschiedenislessen.
Ontbrekende geschiedeniskennis
Sterker nog, toen ik er een keer naar vroeg kwam de docent niet verder dan ‘we moeten keuzes maken’ – waarbij de keuzes niet geheel toevallig op andere zaken dan ‘s lands wandaden uitvallen. Een vaak gehoord excuus hierin is dat de VOC toch vooral een Hollandse aangelegenheid was – terwijl de compagnie wel degelijk
veel Brabantse werknemers had.
De Brabantsedagparade was een mooie gelegenheid geweest om een steentje bij te dragen aan wat ontbrekende geschiedeniskennis. Het doel van de dag is nota bene om voor zo’n 30.000 bezoekers ‘het verleden van het Hertogdom Brabant op geheel eigentijdse wijze tot leven’ te brengen. Eigentijds was het, maar niet op de manier die daar bedoeld wordt, me dunkt.
“
We geloven niet dat er iets racistisch bedoeld is
De organisatoren en sponsoren van de Brabantsedagparade spelen ondertussen de vermoorde onschuld. “We geloven niet dat er iets racistisch bedoeld is”,
zei sponsor Rabobank tegen het Eindhovens Dagblad. “Wij distantiëren ons altijd van discriminatie en hebben dat zelfs opgenomen in onze statuten”,
aldus de Brabantsedag. Een perfect voorbeeld van wat Gloria Wekker ‘witte onschuld’ noemt: we weten er niets van, we willen er niets van weten, en als we het toevallig toch weten dan is het allemaal niet zo bedoeld en vinden we discriminatie heus vreselijk.
Het is te vaak normaal
Het past bij de ontzettend witte omgeving waar veel witte, middenklasse-Brabanders zich in begeven -net als veel witte, middenklasse-Nederlanders in het algemeen. Het is niet moeilijk om een sociaal leven te construeren dat draait om witte verenigingen, een witte familie, een witte vriendenkring, en zo goed als alleen maar witte collega’s. Ook al is het dorp of de wijk waarin je woont helemaal niet zo wit. Dan is het te vaak normaal om je te verkleden als ‘Afrikaan’, of racistische drankspelletjes te spelen, of met z’n allen te klagen over die vijf vluchtelingen die in de buurt zijn komen wonen en dat als reden te zien om ergens anders te gaan wonen.
Zo kan een volledige organisatie een grondig racistische blackface-boot op een door 30.000 mensen bezochte parade neerzetten, zonder blijkbaar ook maar één kritische interne noot te horen. Het is hetzelfde verhaal als elders in Nederland, waar witte middenklassemensen gesegregeerd leven zonder ooit geconfronteerd te worden met racisme. Waar ze denken dat die racistische zaken helemaal niet racistisch zijn, en eigenlijk vooral gezeur van mensen van kleur, met wie ze toch nooit omgaan. We bedoelen het toch niet zo?
