REPORTAGE: Wie asiel krijgt in Griekenland wacht ‘extreme armoede’

Mede daarom dienen veel mensen met een status in Griekenland alsnog een asielverzoek in in andere Europese landen. Duitsland telde volgens vluchtelingenhulporganisatie Pro-Asyl in april ruim 43.000 ‘Griekse statushouders’. Om hoeveel mensen het in Nederland gaat is niet bekend, zegt Anna Chatelion Counet, juridisch adviseur bij VluchtelingenWerk Nederland. “De IND houdt dat niet bij. Maar het zijn er in elk geval niet zoveel als in Duitsland.”

Sinds de uitspraak van de Raad van State stelde de IND de beslissing in zaken van ‘Griekse statushouders’ veelal uit. Het onderzoek dat de IND na die uitspraak liet doen schetst een somber beeld. Op papier heeft deze groep grotendeels dezelfde rechten als Griekse burgers, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht.

De cashcard is de kaart waarop asielzoekers die nog geen status hebben maandelijks een bedrag ontvangen voor noodzakelijke uitgaven. In een kamp waar maaltijden worden verstrekt, is dat voor een volwassene met twee kinderen 150 euro per maand. Hoe zorgt Mahnaz dan nu voor eten? “God zorgt voor ons, soms krijgen we wat. Soms stuurt mijn familie wat geld uit Iran. Ik breng mijn dagen door met lesgeven aan mijn zoon, wiskunde, Engels. En ik praat veel met mijn dochtertje.”

Mahnaz kreeg acht maanden na het positieve besluit haar verblijfsvergunning. Ze wacht nu op de laatste papieren om te kunnen reizen, naar Duitsland, Zwitserland, Nederland misschien. “We hebben hier geen toekomst. Dit land laat ons in het kamp al aan ons lot over.”

De Iraanse Mehdi (32)* kon als asielzoeker vier jaar geleden niet terecht in een kamp en overleefde door illegaal in een worstfabriek te werken. Vijf dagen per week, elf uur per dag, voor 400 tot 600 euro per maand. “Toen ik mijn baas vertelde dat ik een verblijfsvergunning had gekregen en wit mocht werken, werd ik ontslagen. De witte banen waren voor de Grieken, zei hij.” Mehdi kwam toen weer op straat terecht. Uiteindelijk mocht hij in het huis van een Amerikaanse weldoener wonen. Eten krijgt hij van verschillende ngo’s waar hij als vrijwilliger werkt. “Ik zoek een baan, maar iedereen wil weg, en ik zie hier ook geen toekomst.”

Voor jonge mensen is het nog moeilijker, vertelt Mustafa. “Zij hebben niets. Misschien verdienen ze wat met werken in een restaurant. Als hun verblijfsvergunning verloopt, worden ze ontslagen. Aan de huursubsidievoorwaarden kunnen ze nooit voldoen. Sommigen wonen op straat, anderen huren met elkaar een appartement of alleen een bed voor 100 euro per maand. Huizen waar alleenstaande minderjarigen vaak mochten blijven als ze achttien werden, gaan nu naar Oekraïners, en jongeren worden naar kampen ver buiten de stad gestuurd. Dat is een vijandige omgeving voor ze, ze hebben hun vrienden nodig.”

In Nederland is het wachten op nieuw beleid van staatssecretaris Van der Burg (VVD) van Justitie en Veiligheid, die bepaalt of de IND de aanvragen van ‘Griekse statushouders’ inhoudelijk gaat behandelen. Chatelion Counet van VluchtelingenWerk is ongeduldig. “De mensen om wie het gaat staan in Nederland al meer dan een jaar in de wacht. Eerst wilde men het onderzoek afwachten en nu zit er nóg geen beweging in, terwijl uit alles blijkt dat de situatie voor statushouders in Griekenland onmenselijk is.”

* Vanwege hun kwetsbare positie noemen we alleen de voornamen van de statushouders. De achternamen zijn bij de redactie bekend.

Deze reportage is mede mogelijk gemaakt door het Steunfonds Freelance Journalisten.