Nederland schendt de rechten van vluchtelingenkinderen

Volgens meerdere rapporten van de Werkgroep schendt Nederland kinderrechten. In hun nieuwste rapport uit mei 2018 doet de werkgroep onderzoek naar leefomstandigheden van kinderen in de asielopvang. Ze interviewde hiervoor ouders, kinderen, jongeren, professionals en vrijwilligers.

Door deze schending van kinderrechten heeft de regering in 2011 zogenaamde ‘gezinslocaties’ ingesteld, om gezinnen op te vangen die ‘uitgeprocedeerd’* zijn. Deze families slapen hier en worden in de eerste levensbehoeften voorzien. Bijkomend voordeel: dan weet de Dienst Terugkeer & Vertrek (DT&V) altijd waar deze gezinnen zijn. De bedoeling van de gezinslocaties was om het Nederlandse beleid in lijn te maken met het Verdrag inzake Rechten van het Kind van de VN. Is dat gelukt? Worden kinderrechten in Nederland niet meer geschonden?

Kinderrechtsdeskundige Helen Schuurmans van Unicef, die de werkgroep coördineert, concludeert: “Ieder kind in Nederland heeft dezelfde rechten, maar de kinderen in gezinslocaties krijgen nu minder kansen om zich te ontwikkelen dan andere kinderen en lijden onder hun omstandigheden. Dit is onrechtvaardig en gaat lijnrecht in tegen het VN-Kinderrechtenverdrag.”

De continue angst in de gezinslocaties beschadigt kinderen, stelt het rapport. Ze zien hun vrienden vaak verdwijnen, waardoor bindingsangst kan ontstaan. Ook hebben ze het gevoel dat ze ongewenst zijn in Nederland. Kinderrechtenadvocaat Weijsenfeld-Cerezo stelt dat het “…kinderen zeer ernstig in gevaar [brengt . …]. Kinderen zijn angstig, hebben gebrek aan levenslust en zien hun ouders machteloos.”

Dat kinderen vaak verhuizen en soms óp hun locatie naar school gaan zorgt ervoor dat zij geïsoleerd zijn van de Nederlandse samenleving. Volgens Hooijer is het niet uitgesloten dat dit een bewust en actief beleid is van de IND en het COA. “Als asielzoekende kinderen naar school gaan in het nabijgelegen dorp, dan valt het op als zij opeens niet meer komen. Dat kan op protest stuiten, zoals er nu bij Lili en Howick is gebeurd—en dat wil de regering natuurlijk voorkomen.”

Veel mensen denken bijvoorbeeld dat het Kinderpardon ervoor zorgt dat kinderen die hier langer dan vijf jaar zijn, kunnen blijven. “Helaas werkt de praktijk anders”, vertelt Hooijer. “Door een bijzin in het pardon krijgt slechts 2 procent van de aanvragen toestemming te blijven.” Die bijzin stelt namelijk dat een gezin slechts recht heeft op het pardon als de ouders expliciet meewerken aan de uitzetting. Hooijer benadrukt: “ ‘Niet-tegenwerken’ is onvoldoende. Ouders moeten zelf actie ondernemen om hun vrijwillige terugkeer te bewerkstelligen anders voldoe je niet aan het meewerkcriterium. Paradoxaal toch? Waarom is weggaan een voorwaarde om hier te mogen blijven? Bovendien is het aanvragen van een Kinderpardon ontzettend duur (€ 770,- per persoon, red.), en moeten de kosten ook betaald worden als wordt afgewezen.”

Kortom: zorgen de gezinslocaties sinds 2011 dat alle vluchtelingenkinderen in Nederland nu beschermd worden door het Kinderrechtenverdrag? Werkgroep Kind in azc constateert dat “het ene probleem—het op straat zetten van gezinnen, zoals vóór 2011 het geval was—lijkt te zijn ingeruild voor het andere. Kinderen worden nu namelijk geïsoleerd en uitgesloten van de Nederlandse samenleving. Ook deze aanpak is in strijd met de basisrechten van kinderen.”

Op 29 september organiseert Geen Kind aan de Kant een demonstratie in Katwijk, om meer aandacht te vragen voor vluchtelingenkinderen in Nederland.

*“Uitgeprocedeerd” is een dubbelzinnig woord in de context van Nederlandse asielprocedures. Vaak zijn mensen die zo worden genoemd nog niet echt uit de procedure en hebben zij nog kans op asiel. Op het moment dat de IND na een eerste asielaanvraag een negatieve uitslag geeft, hebben vluchtelingen de kans in beroep te gaan samen met een advocaat. Als de eerste rechtbank hun beroep afwijst, kunnen zij nog in hoger beroep gaan. Maar na een negatief oordeel van de eerste rechtbank, mogen zij niet meer in het azc verblijven. Ofwel worden zij al uitgezet en moeten zij in hun land van herkomst de uitslag van het hoger beroep afwachten, ofwel moeten zij als ‘illegalen’, dus zonder verblijfsdocumenten en rechten op straat leven.