Ooit was de straat voor iedereen. Tot de extremistische dictator Zia u Hag in de jaren zeventig de macht overnam, de democratische gekozen premier liet ophangen en met zijn ridicule Islamitische wetten vrouwen bijna al hun rechten afpakte. “We gingen de straat op”, weet Sarah Sahid (58) zich nog te herinneren. Maar wel met gevaar voor eigen leven. Met traangas schoot de oproerpolitie op de vrouwen. Een aantal van hen moest de gevangenis in. Daarna gebeurde exact wat deze Pakistaanse Hitler had bedacht: de feministische beweging was op sterven na dood.
Bijna veertig jaar later staat er gelukkig een nieuwe ludieke vrouwenbeweging op. Ze demonstreerden niet mee met de internationale Pink beweging dit weekeinde. “Hun verzet is subtiel. Maar net zo krachtig”, vindt Sarah, die tegenwoordig hoofd van de afdeling Gendervraagstukken van de Vrouwenuniversiteit van Lahore is. Jonge Pakistaanse vrouwen noemen zichzelf: Girls at Dbabas. “Dhabas zijn van die kleine straat cafés waar mannen samen theedrinken en waar vrouwen niet horen te komen’’, legt de 26-jarige Natasha Ansari uit, een van de oprichters van deze feministische beweging.
Ook al was ze geboren en getogen in Pakistan. Na haar terugkeer in Amerika waar ze vier jaar lang studeerde vond ze het te zot voor woorden dat de straat een mannendomein is. “In het westen lopen vrouwen vrij op straat. Ze sporten en drinken in bars. Niemand valt ze lastig.’’ Haar vriendin Sadia Khatri was meteen enthousiast. Ze vertelt over de saaie jeugd die ze had. Vanachter het raam zag ze als jong meisje hoe haar broertjes cricket speelden en zij niet eens de tuin achter het huis in mocht. ‘’Ik wilde fietsen, in bomen klimmen, zwemmen. Ik mocht helemaal niets, omdat ik een meisje ben.’’
Vanachter het raam zag ze als jong meisje hoe haar broertjes cricket speelden en zij niet eens de tuin achter het huis in mocht.
Het was deze Sadia die een lans brak door een eerste selfie te maken in een Dhaba en die vervolgens op facebook te plaatsen. Ze vertelt lachend hoe geïrriteerd en verbaasd mannen reageerden toen ze alleen een kopje thee bestelde en met haar mobiele telefoon een foto van zichzelf nam.
Haar foto op facebook brak een storm van reacties los. Niet alleen vanuit Pakistan maar vanuit verschillende Aziatsche landen stuurden vrouwen selfies op de fiets, de bromfiets en in mannencafés. In Lahore organiseerden vrouwen een fiets- en bromfietstocht door de stad om mannen duidelijk te maken dat zij op straat net zoveel rechten hebben.
Nadat twee gemengde cricketelftallen door militante jongeren werden aangevallen, organiseerde ‘Girls at Dhabas’ een week later op dezelfde plek opnieuw een cricketswedstrijd. De jonge meiden stuurden massaal hun selfies naar Facebook.
De feministische beweging bestaat vooralsnog uit een klein groepje. Niet alleen religie maar ook klassenverschillen houden de meeste vrouwen thuis. “We hebben een zogenaamde elite. Meiden, jonge vrouwen, getrouwde vrouwen die zich nog steeds de les door hun ouders, mannen en broers laten lezen. Ze studeren slechts om hun marktwaar als aanstaande schoondochter te verhogen. Bijna 90 % van alle huwelijk wordt nog steeds georganiseerd door de ouders. Daarna zitten ze gezellig getrouwd alleen thuis, terwijl hun mannen ‘s avonds flink aan de boemel gaan”, vertelt Natasha. Ze begrijpt niet dat deze vrouwen niet in opstand komen. “Vrouwen moeten toestemming aan hun mannen vragen om uit te gaan. Meestal zeggen die nee. Ik snap niet dat ze gewoon de deur uitlopen en roepen doei!.”
Op het platteland zijn vrouwen meer geëmancipeerd dan in de steden.
De oprichtster van Girls at Dhabas zou graag meer loyaliteit en solidariteit in Pakistan willen zien. Ze vindt vrouwen ook gemakzuchtig. Zeker die in de midden- en hoogste klassen die in een gouden kooi gevangen zitten. “Ze klagen wel. Maar in ruil voor hun onderdanige gedrag krijgen ze een creditcard. Dan moeten ze wel mooi zijn en hun mond houden.”
Op het platteland zijn vrouwen meer geëmancipeerd dan in de steden, vindt ook professor Sarah van de Vrouwenuniversiteit in Lahore. Ze zouden het geweldig vinden als de selfiebeweging aanhang door haar hele land krijgt. Buiten de grote steden moeten vrouwen aanpakken. Die hebben geen tijd om te winkelen. Ze bestieren het huishouden, werken op het land en doen de financiën.
De Girls at Dhabas hopen via sociale media het patriarchaat om zeep te helpen. “Revolutie’’, scanderen de meiden. Al weten ze dat een zeer lange adem nodig hebben om hun doel te bereiken. Via twitter roepen ze Pakistaanse mannen op respect voor vrouwen op straat te tonen: ‘Als ik me in het publieke leven begeef, betekent dat niet dat mijn lichaam publiekelijk toegankelijk is’, of: ‘meisjes worden geacht zich rond middernacht niet op straat te begeven, maar is het voor mannen niet verboden op ieder moment van de dag vrouwen te belagen?’.
