Het Desertec Industrial Initiative, een alliantie van 21 grote Europese bedrijven dat een project voor hernieuwbare energie in de Afrikaanse Maghreb wil opzetten om Europa van energie te voorzien, dreigt te mislukken omdat Spanje weigert mee te werken.
Desertec voorspelt dat een geïntegreerd hernieuwbaar energiesysteem voor Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika de CO2-uitstoot in de energiesector met 95 procent terug kan dringen. Twintig procent van de energie zou uit de Maghreb kunnen komen (in 2050 zo’n 100 gigawatt) en daarmee wordt 33 miljard euro per jaar bespaard.
Groeiende vraag
Het Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben ook baat bij de zonne-energie. Zij kunnen met hernieuwbare energie in de komende jaren een reductie van 50 procent van de CO2-uitstoot bereiken, ondanks een sterke groei van de vraag naar energie. De regio profiteert dan bovendien van een exportindustrie die jaarlijks 63 miljard euro opbrengt, aldus Desertec.
Marokko, gastland van het proefproject, ziet dit het liefst zo snel mogelijk van start gaan. De onderneming is van groot belang voor de plaatselijke economie, vooral omdat er veel banen worden gecreëerd in de energiesector. In 2009 werden ‘groene netwerken’ opgezet in verschillende steden. Kleine bedrijven, meestal gerund door jonge professionals, moesten de infrastructuur voor het project ontwikkelen. “We hebben bedrijven opgezet en trainingen gegeven, maar er is nog niets van de grond gekomen”, zegt Abdellah Benjdi, directeur van een van de bedrijven.
Maar drie jaar na de aankondiging van het project, is de euforie verdwenen. Waarom? De Spaanse overheid weigert mee te werken en het Duitse Siemens trekt zich terug.
Bouwplannen
Op 7 november ontstonden de eerste grote problemen voor Desertec, tijdens de officiële presentatie in Berlijn van de eerste hernieuwbare energiecentrale in de Marokkaanse provincie Ouarzazate. Die energiecentrale moet in 2014 operationeel zijn. Hoewel de bouwplannen technisch gezien rond zijn, wachten ze op Spaanse goedkeuring. Spanje is de primaire partner in het project, die moet toestaan dat de opgewekte energie naar Europa wordt getransporteerd.
De Spaanse regering, die te kampen heeft met ernstige gevolgen van de wereldwijde economische crisis, heeft tot nu toe nog geen toestemming gegeven voor de centrale in Ouarzazate. En dat zal waarschijnlijk zo blijven, zo lang Spanje een netto-exporteur van elektriciteit naar Marokko is. Door een succesvol project in Ouarzazate, raakt Spanje een markt kwijt, zeggen experts.
Investeerders
Tot de Desertec-alliantie behoren ook de Deutsche Bank en het Spaanse netwerkbeheerder TSO Red Eléctrica. “We hebben het project in de afgelopen twee jaar uitgebreid besproken met Spaanse bedrijven, TSO Red Eléctrica en de Europese Commissie en het is uitvoerbaar”, zei ceo Paul van Son tijdens de presentatie in Berlijn. “Er zijn investeerders gevonden, er zijn startsubsidies beschikbaar en de industrie wil meedoen.”
Maar Spanje weigerde afgevaardigden te sturen naar de presentatie in Berlijn en weigerde tot nu toe het project in Marokko goed te keuren. Van Son is ervan overtuigd dat de andere partners in het project in staat zullen zijn Spanje te overtuigen. “De Spaanse overheid profiteert ook van dit project.”
‘Verkeerde startegie’
De Spaanse weigering is slechts één voorbeeld van de enorme politieke, technische en financiële hindernissen die het project moet overwinnen. Eind oktober trok de Duitse elektronicagigant Siemens, een van de initiatiefnemers van Desertec in 2009, zich terug uit de alliantie. Die stap werd alom gezien als een teken dat Desertec aan het mislukken is.
Volgens Friedrich Fuehr, lid van de Raad van Bestuur, volgt Desertec “een verkeerde strategie.” Fuehr zegt dat de belangrijkste taak van Desertec sinds 2009 het uitwerken van een politieke routekaart was, om internationale coördinatieproblemen te voorkomen en dringende vragen op het gebied van subsidies en belastingen op te lossen.
Modelproject
“Een coalitie met krachtige en capabele bedrijven zoals Deutsche Bank, UniCredit, RWE en SCHOTT Solar, had in staat moeten zijn binnen drie jaar het benodigde politiek raamwerk te formuleren dat nodig is om Desertec te laten slagen. Maar daar wachten we nog steeds op”, zegt Fuehr. “In plaats daarvan heeft Desertec zich vooral beziggehouden met het lanceren van één modelproject in Ouarzazate.”
Volgens Desertec is het potentieel aan hernieuwbare energie in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika, veel groter dan de huidige vraag. Op grond van cijfers van Duitse onderzoeksinstituten en de Club van Rome, schat Desertec dat op elke vierkante kilometer woestijngrond, jaarlijks 250 gigawatt elektriciteit “geoogst” kan worden met geconcentreerde zonne-energie, waarbij zonnestralen door middel van spiegels worden samengebracht op een klein oppervlak.
Elke vierkante kilometer kan zo een hoeveelheid zonne-energie opwekken die overeenkomt met 1,5 miljoen vaten ruwe olie. Een geconcentreerd zonne-energiecollectorveld met een oppervlakte van het Nassermeer in Egypte, dat zo’n 6000 vierkante kilometer meet, kan een hoeveelheid energie opwekken die overeenkomt met de volledige olieproductie in het Midden-Oosten.
Beeld: cc
