Deze week is het Dutch Design Week in Eindhoven. Hivos nodigde Mayfilosoof en spiritueel leider Branly Lopéz uit om mee te denken over ongelijkheid en milieudegradatie.
Workshops
Zondag 23 oktober van 11.30 tot 14.30 uur zijn er workshops van Branly Lopéz in het Baltanlab in Eindhoven: 'Learn how to apply the ancient Mayan calander in your daily life'.
“Ontwerpen gaat niet alleen over spullen maar ook over onze maatschappij, over hoe we die vormgeven met elkaar”, aldus Arne Hendriks, curator van Age of Wonderland, het programma van Hivos dat denkers en creatieve doeners van over de hele wereld samenbrengt om innovatieve antwoorden te bedenken op problemen zoals ongelijkheid en milieudegradatie. In dit circuit is Mayafilosoof en spiritueel leider Branly Lopéz uit Guatemala een vreemde eend in de bijt. Of juist níet?
Dankbaarheid
We zitten aan de koffie in het ruime werkatelier van Age of Wonderland in het NatLab in Eindhoven, voorheen het vermaarde Natuurkundig Laboratorium van Philips. Branly Lopéz – Branly vanaf nu – voelt zich thuis. Dat wil zeggen: hij voelt zich overál thuis. Ten grondslag aan dat gevoel ligt dankbaarheid, ‘voor welke omstandigheden dan ook’. Die levensinstelling opent letterlijk deuren.
Branly (1975, afgeronde studie planologie in Poitiers, Frankrijk) was een aantal dagen in Amsterdam, onder meer voor een korte lezing op een festival. Daar raakte hij aan de praat met een vrouw. Na een uur overhandigde ze hem doodgemoedereerd haar huissleutels: “Ik moet vandaag voor m’n werk naar het buitenland, maar als je een paar dagen in m’n huis wil wonen dan mag dat.” De spiritueel leider glimlacht maar wekt niet de indruk dat deze gebeurtenis hem heeft verbaasd.
Een gesprek met Branly is als een boottocht op een rivier: het gaat om de reis zelf en niet zozeer om de bestemming. Het gevoel en de beleving tijdens de tocht zijn belangrijker dan de gedachtenstroom. Bovenal, je moet je eraan overgeven: wie zich krampachtig aan de rand blijft vasthouden of slechts aan het einddoel denkt, zal per saldo minder beleven en minder opschieten.
Een gesprek met Branly is als een boottocht op een rivier: het gaat om de reis zelf en niet zozeer om de bestemming
Wie zich daarentegen laat meevoeren op de stroom, zal wonderlijke dingen ervaren en als het even kan dingen leren. “Bij veel mensen draait het om het creëren van zekerheid en stabiliteit in hun leven. Het gevolg is rigiditeit, het vast blijven houden aan die dingen, aan bepaalde manieren van denken. Zo staan we niet open voor veel mogelijkheden en kansen die het leven biedt. Pas als we open staan kunnen we echt dingen leren.”
Zo haarscherp zijn niet alle stellingen die deze middag zullen volgen: “Onzekerheid – het tegenovergestelde van zekerheid – bestaat niet werkelijk maar bevindt zich slechts in ons hoofd en blokkeert innovatieve processen.”
Branly werkt op Age of Wonderland samen met Louwrien Wijers en Masha Ru.
Louwrien Wijers bracht in september 1990 kunstenaars, wetenschappers, spirituele leiders en economen samen in het Stedelijk Museum voor vijf dagen paneldialogen met de titel 'Art meets Science and Spirituality in a changing Economy'.
Masha Ru studeerde wiskunde en deed de Rijksacademie. “Before Rijksakademie I was trying to find a function that would give a description of life and karma. Afterwards I discovered there were already existing formulas based on the knowledge of nature and astronomy, like the Mayan calendar. “
Een open geest ontwikkelen en het afwerpen van ballast, van materiële zaken, het zijn inzichten die we terugvinden in veel niet-westerse culturen, zoals het Hindoeisme, het Boeddhisme en het Jaïnisme. Branly is de eerste om het toe te geven: “Wat ik onderwijs is niet nieuw. Het zit allemaal al in ons. We geven kennis door, uit vorige, vele levens, waarvan de herinneringen verbonden zijn met onze intuïtie.”
Big cosmic data
Niet alleen de mens, ook het heelal, de kosmos, herbergt elementaire kennis. Enter the big cosmic data! De oude Maya’s uit Midden-Amerika hadden een obsessie met ruimte en tijd, met de stand van de zon en de maan. Die bepalen per slot de wisseling van de seizoenen, die op hun beurt van belang zijn voor de natuurlijke cycli van zaaien en oogsten.
Ergens in de moderne geschiedenis de wegen van de astrologie en de astronomie kunstmatig van elkaar gescheiden, terwijl beide één zijn
Door het bestuderen van de beweging van de hemellichamen ontwikkelde het Mayavolk een uitgekiende kosmische jaartelling. Er is veel kennis verloren gegaan, maar behalve de zogenoemde Tzolkin kalender is er een schat aan informatie bewaard gebleven, kosmische data die verhalen herbergen over elk individu, over het leven zelf. Volgens Branly zijn ergens in de moderne geschiedenis de wegen van de astrologie en de astronomie kunstmatig van elkaar gescheiden, “terwijl beide één zijn.” Doodzonde, vindt hij. “Want door die scheiding zijn we geobsedeerd geraakt met het verkrijgen van bewijs. Hier begint onzekerheid, die de zoektocht naar jezelf belemmert.”
Spiritualiteit blijft
Maar hoe verhoudt de Maya spiritualiteit zich tot de meer aardse zaken? Zie de problemen in zijn geboorteland Guatemala zoals rechteloosheid, drugsbendes, corruptie, noem maar op. Branly: “De spiritualiteit blijft. Het maakt mensen weerbaar en uiteindelijk sterker, en is een oneindige bron van hoop.” Dit verklaart misschien wel de waarde van de Mayafilosoof op een evenement als Age of Wonderland: dat bij uitstek hij in staat is om platgetreden paden te verlaten en nieuwe wegen in te slaan, of op z’n minst anderen daartoe aan te sporen.
