Syrië en Rusland bestoken laatste grote toevluchtsoord: Idlib

Deze gebieden, alle vier in handen van de oppositie, waren nu juist afgelopen september definitief als de-escalatiezones aangemerkt door het trio Rusland, Iran en Turkije tijdens de zesde ronde van de door Rusland geïnstigeerde vredesbesprekingen in Astana, Kazachstan. De gevechten in deze gebieden zouden worden gestaakt, militaire vluchten zouden er worden opgeschort en zowel medische als humanitaire hulp zou er worden toegestaan.

Inmiddels heeft Turkije de ambassadeurs van Rusland en Iran op het matje geroepen vanwege het geweld in Idlib. Het land ziet de bui al hangen: er is sinds het offensief opnieuw een grote stroom vluchtelingen naar de Turkse grens op gang gekomen. Turkije bouwt nu inderhaast extra tentenkampen bij de grens en breidt oude kampen uit.

De Syrische en Russische bombardementen ontzien niets; ook vluchtelingenkampen en ziekenhuizen zijn doelwit. Afgelopen zaterdag was een verslaggever van Al-Jazeera er onbedoeld getuige van dat een raket zo’n kamp raakte, de man moest rennen voor zijn leven. Een paar dagen geleden meldde de Syrische Monitor een bombardement op een ander kamp, op 15 januari; daags erna werd een Russische luchtaanval op Tabesh, in het zuiden van Idlib, gerapporteerd.

De grens met Turkije zit potdicht. Er wordt zelfs af en toe geschoten op vluchtelingen die alsnog proberen vanuit Syrië binnen te komen. Smokkelaars zijn alleen voor fikse bedragen bereid je ergens over de grens te krijgen. Voor de Libanese grens geldt hetzelfde, “Het kost 250 dollar om alleen al de grens over te komen,” vertelden Syrische vluchtelingen in Libanon vorige maand aan OneWorld.

Volgens de VN zijn er de afgelopen weken 70.000 vluchtelingen naar Idlibs dichtbevolkte steden getrokken, of naar de Turkse grens, waar ze zich met de vluchtelingen in bestaande kampen hebben gemengd, in de zware winterkou. Lokale bronnen en media rapporteren echter nog hogere aantallen.

In Oost Ghouta – het oostelijke deel van Damascus – worden circa 400.000 burgers sinds 2013 belegerd door het regime. Volgens hulpwerkers worden ook ziekenhuizen bestookt; de VN probeert ondertussen toestemming te krijgen van het regime om de 500 ernstigste gevallen uit de enclave te mogen halen. Op Arabische zenders komen regelmatig schrijnende beelden van uitgehongerde kinderen voorbij.

Het plan omvatte vier zones, waaronder twee gebieden waar het FSA (Vrije Syrische Leger) en Jaish al-Islam toen al enige weken een groot offensief tegen het regime en haar bondgenoten, zoals Hezbollah, waren gestart: in oostelijke buitenwijken van Damascus en in Deraa, de zuidelijke stad waar de opstand tegen het Assadregime in 2011 begon. In september werden tijdens Astana 6 de definitieve grenzen van de de-escalatiezones vastgesteld.

Inmiddels zijn de rebellen een paar dagen geleden een contra-offensief begonnen, en wisten zij een aantal dorpen te heroveren op het regime; dit ondanks de overweldigende overmacht van het regime en diens buitenlandse supporters, Rusland en Iran. Brigades van het Vrije Syrische Leger meldden afgelopen zaterdag in een persverklaring dat ze willen proberen om alle door regime ingenomen plaatsen te heroveren. Gezien de steun die het regime krijgt – vanuit de lucht door Rusland en op de grond van door Iran geleverde sjiitische strijders – is dat een vrijwel onmogelijke taak.

Ondertussen zegt de VN dat 13 miljoen mensen in Syrië dringend hulp nodig hebben.