 |
|
Accenture-medewerker en IT-specialist |
Het was een grassroots-initiatief dat de vonk leverde voor het VSO Business Partnership (VBP) dat in 1999 voorzichtig van start ging. Medewerkers van Shell in Amsterdam hadden een werkgroep opgericht onder de naam Project Better World om concreet bij te dragen aan het beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) van Shell, waarvan het imago na de affaire Brent Spar een flinke deuk had opgelopen. Maar waar en hoe zouden Shell-mensen hun expertise kunnen inzetten om aan een betere wereld te werken? De van oorsprong Engelse ontwikkelingsorganisatie VSO, die sinds 1989 een zelfstandige vestiging in Nederland heeft, schoot te hulp.
Strategie
Een deel van het VSO-programma richtte zich op deskundigen die voor twee jaar naar het buitenland gaan. Nederlandse docenten bijvoorbeeld, die tegen een lokaal salaris bij een onderwijsproject in Ethiopië samen met de overheid en andere partners een onderwijsplan voor lerarenopleiders helpen ontwikkelen. Fraaie projecten, maar veel te langdurig voor een commercieel bedrijf dat zijn personeel niet zo lang wil missen.
| TIPS: >> Enthousiasmeer partnerorganisaties voor samenwerking met bedrijven >> Bereid mensen voor op wat ze kunnen verwachten te bereiken tijdens hun uitzending >> Streef naar 'korte lijnen' tussen de betrokken partijen hier en daar >> Zorg dat de steun voor uitzendingen structureel verankerd wordt in het bedrijf >> Voorkom gebrek aan personeel bij het bedrijf in Nederland: bedrijven moeten enige omvang hebben om mensen vrij te kunnen maken voor deelname aan de uitzending |
Zelf wilde VSO-Nederland meer gaan doen met de toenemende behoefte aan het versterken van kennis op het gebied van management. Strategische planning, bedrijfsontwikkeling en financieel management bleken namelijk steeds vaker deel uit te maken van de vraag naar ontwikkelingshulp. En zo gingen de eerste Shell-medewerkers aan de slag. In Zuid-Afrika bijvoorbeeld, om bij partnerorganisaties van VSO stafleden te trainen in het maken van bedrijfsplannen. En in plaats van twee jaar werden deze deskundigen nu uitgezonden voor een periode van drie tot zes maanden.
VSO is uitbundig over de voordelen die het VBP biedt. De organisatie lijkt zich goed te hebben ingeleefd in de behoeften van het hedendaagse bedrijfsleven. Bedrijven zijn tot het inzicht gekomen dat nieuw personeel niet per se op een leasebak zit te wachten, maar van de werkgever wil weten of ze zinvol internationaal georiënteerd werk kunnen doen. Uitwisseling als 'human resource-instrument', zoals het in de brochure heet.
Ook kan het partnerschap het bedrijfsmerk versterken 'door invulling te geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen'. En wanneer de werknemers na hun uitzending weer terugkeren, hebben ze tegen geringe kosten voor het bedrijf in Nederland toch internationale ervaring opgedaan.
Aderlating
Zaak is echter wel dat de bereidwilligheid van werknemers om tegen een geringe vergoeding ontwikkelingshulp te bieden, verankerd wordt in een organisatie. Zo is de aanwas van nieuwe mensen vanuit Shell 'niet optimaal', aldus VSO-directeur Joris Eekhout. Er ontbreekt bijvoorbeeld een betaalde projectmanager bij het bedrijf om de continuïteit van de instroom in het partnerschap te garanderen. 'Nu word het door mensen naast hun andere werk gedaan.' Meedoen aan het programma vergt een structurele aanpak, die ook door de top van een organisatie moet worden gedragen.
Bedrijven moeten ook voldoende personeel in dienst hebben om mee te kunnen doen. Eekhout: 'Ook al is er nog zo'n behoefte aan accountants in Kameroen, als je als Nederlands bedrijf maar tien man personeel hebt, is dat een te grote aderlating.' Het internationale adviesbureau Accenture, met wereldwijd meer dan honderdduizend werknemers, werkt sinds 2001 voor een flink aantal programma's met VSO samen. Maar ook Bavo-RNO, een grote instelling voor geestelijke gezondheidszorg in de Rijnmond, heeft de weg naar het Zuiden ontdekt en levert deskundigen voor de verbetering van psychiatrische zorg op Sri Lanka.
Het cliché dat ontwikkelingssamenwerking over het algemeen stroperiger functioneert dan het bedrijfsleven, bleek te kloppen. 'Sommige consultants dachten binnen zes maanden een heel ministerie te kunnen reorganiseren en waren gefrustreerd door het gebrek aan vooruitgang. Wij besteden nu in de voorbereiding meer aandacht aan wat mensen kunnen verwachten in het buitenland en waarom dingen daar soms meer tijd kosten.'
Ook is VSO tot het inzicht gekomen dat haar programmakantoren in ontwikkelingslanden nog niet voldoende bekend zijn met het fenomeen mvo en wat dit voor ze kan betekenen, stelt Eekhout vast. 'Ze zijn sterk gericht op financiering van institutionele donoren en zien nog onvoldoende de toegevoegde waarde van organisaties en bedrijven voor armoedebestrijding. Maar vaak blijkt dat wie zich openstelt om te onderzoeken wat bedrijven te bieden hebben, van een goed lopend klein project, een goed lopend groter project kan maken.'
