Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“
Om te beginnen kun je een brief met kritische vragen sturen naar je favoriete merk
“Dit overleven kledingarbeidsters niet”, zegt Roosmarie Ruigrok. Als coördinator van Fashion Revolution in Nederland zet ze consumenten aan om merken te vragen waar hun kleren vandaan komen, onder het motto van de organisatie:
who made my clothes? “Arbeidsters zullen bedelen langs de weg. Of in de prostitutie terechtkomen.” Fashion Revolution wil de ware impact van deze crisis blootleggen en geeft
praktische tips om als consument merken onder druk te zetten om hun orders nu alsnog uit te betalen.
De Fashion Revolution-campagne herdenkt deze week dat zeven jaar geleden ruim 1100 kledingarbeiders en reddingswerkers omkwamen toen in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh,
een fabriekscomplex instortte. Die jammerlijke verjaardag van de instorting van Rana Plaza op 24 april leidde eerder tot
Fashion Revolution Day, en inmiddels is er zelfs een Fashion Revolution Week. Elk jaar dat de campagne loopt, is er meer aandacht voor duurzaamheid in de textielketen. Helaas is er dit jaar weinig reden tot vieren.
Om te beginnen kun je een brief met kritische vragen sturen naar je favoriete merk, suggereert de organisatie. Fashion Revolution geeft daarvoor een sjabloon mee, waar je alleen nog de naam van het merk hoeft in te vullen. Geld doneren aan groepen die nog meer druk kunnen uitoefenen is ook een optie. Denk aan AWAJ Foundation, The Garment Worker Centre, GoodWeave International, World Fair Trade Organisation, CARE en, uiteraard, Fashion Revolution zelf: ‘Zo kunnen we campagne blijven voeren en moeilijke vragen stellen.’ Ook de Schone Kleren Campagne aanvaardt donaties, net als haar
Indiase en
Amerikaanse partnerorganisaties.
Wat kun jij doen om de kledingarbeidsters te helpen?
1. Stuur een brief naar merken die hun bestellingen geannuleerd hebben
2. Spreek merken ook publiek aan op sociale media, met hashtags zoals #PayUp
3. Blijf op de hoogte via pers of liveblogs
4. Teken een petitie, zoals die van Remake
5. Sluit je aan bij of doneer aan organisaties die opkomen voor kledingarbeidsters en merken onder druk zetten, zoals de Schone Kleren Campagne
6. Spreek (binnenlandse en buitenlandse) politici aan: zij moeten kijken naar oplossingen, van internationale fondsen tot binnenlandse bedrijven op het matje roepen voor mensenrechtenschendingen
7. Koop bewust. Denk na over wat je koopt en doe er langer mee
Arbeiders kunnen geen weken wachten
Fashion Revolution is niet de enige organisatie die campagne voert om merken hun verantwoordelijkheid te laten nemen en daarvoor donaties vraagt. Schone Kleren Campagne benadert merken in alle landen waar het een afdeling heeft, waaronder Nederland en België. Die aanpak werkt: “Kledingmerken zijn nog gevoeliger voor hun imago dan andere sectoren”, zegt Wyger Wentholt, coördinator van de Schone Kleren Campagne in Nederland.
“Dat komt doordat mode over stijl en uitstraling gaat en merken een directe band met consumenten hebben, waardoor marketing cruciaal is. Juist daarom kan druk van consumenten een enorme invloed hebben. Posts hierover op sociale media, waar de drempel om je ongenoegen over een merk te uiten laag is, helpen dus echt. Schrijf blogs, neem een videoboodschap op waarin je merken aanspreekt op hun geannuleerde bestellingen, teken een petitie en deel die.” Om op de hoogte te blijven van de situatie in landen als Bangladesh kun je de (Engelstalige) liveblog van de Schone Kleren Campagne volgen.
“
We stoppen pas als de merken hun leveranciers schriftelijk bevestigen dat ze de betalingen zullen uitvoeren en op welke termijn
Sinds het begin van de coronacrisis zijn er al een heleboel petities gestart waarmee consumenten merken op hun verantwoordelijkheden kunnen wijzen, onder andere via
Avaaz en via een zusterorganisatie van de Schone Kleren Campagne,
Labour Behind The Label en
United Students Against Sweatshops. Ook de ngo Remake, die een einde wil maken aan fast fashion, is een
online petitie gestart. Onder de campagnehashtag
Time To #PayUp wil Remake merken – de organisatie richt zich onder andere op Primark en C&A – ertoe aanzetten toch hun bestellingen af te nemen. Intussen hebben bijna achtduizend consumenten de petitie al ondertekend.
Dat aantal mag nog groeien, vindt communicatieverantwoordelijke Katrina Caspelich. “We stoppen pas als de merken hun leveranciers schriftelijk bevestigen dat ze de betalingen zullen uitvoeren en op welke termijn. Dat lijkt me logisch, want kledingarbeiders kunnen geen maanden wachten op hun achterstallig loon. Zelfs geen weken.”
Volgens Remake kunnen consumenten ervoor kiezen om niet meer te kopen bij de merken die hun bestellingen geannuleerd hebben, en de merken daarbij bevragen over hoe zij hun arbeiders behandelen, zegt Caspelich. Haar collega Ayesha Barenblat schrijft daarover in een blog op Remake.org: ‘Veroorzaakt zo’n boycot geen verliezen aan de andere kant van de wereld? Is een baantje in een sweatshop beter dan geen baan? Dat is ingewikkeld. Toch geloof ik dat onze planeet en onze kledingstiksters beter verdienen dan dat soort jobs.’
Deze merken deugen niet: boycotten dan maar?
Dus, moeten we dan met zijn allen ophouden met het kopen van kleding bij merken die hun arbeiders niet goed behandelen? Niet als we de Britse journalist Tansy Hoskins moeten geloven. Zij nam in haar boeken
Stitched Up en het recent verschenen
Foot Work de textielindustrie kritisch onder de loep. Vorige week was Hoskins te gast in de eerste aflevering van de podcast
Fashion Critical. In gesprek met
The Guardian-journalist Lucy Siegle en filmmaker en filantroop Livia Firth schetste zij de impact van de coronacrisis op de volledige textielindustrie.
“
We moeten collectief druk zetten op deze merken. Zij hebben miljarden verdiend over de rug van arbeiders
De coronacrisis ís in feite al een boycot, stelt Hoskins. ‘Arbeidsters die werkten voor een hongerloon, hebben niks van spaargeld en komen nu dus enorm in de problemen. Een gedwongen boycot van de mode-industrie betekent dat miljoenen mensen in het globale zuiden zullen omkomen van de honger.’
“Een boycot is niet de manier om de wereld te veranderen”, benadrukt Hoskins haar uitspraak nog eens per mail. Wat wel werkt? “Meer dan ooit is het nuttig en nodig om je aan te sluiten bij actiegroepen zoals de Schone Kleren Campagne. We moeten collectief druk zetten op merken om hun bestellingen te betalen. Zij hebben miljarden euro’s verdiend over de rug van kledingarbeiders en mogen ze niet laten verhongeren.”
“
Kledingarbeiders zouden zelf de dupe zijn van minder orders
Wentholt (Schone Kleren Campagne) volgt Hoskins in haar pleidooi om niet naar een boycot te grijpen. “Onze organisatie roept daar bijna nooit toe op”, legt hij uit. “Ten eerste suggereert een boycot van specifieke merken dat ándere merken het wel goed zouden doen – terwijl er in de praktijk geen enkel merk is dat het op alle terreinen goed doet. Ten tweede zouden kledingarbeiders zelf de dupe zijn van minder orders.”
Ook mensenrechtenactivist en voormalig kindarbeider Kalpona Akter was te gast in de aflevering van Fashion Critical. Zij gaf Hoskins bijval in haar pleidooi tegen een boycot. ‘Deze vrouwen hebben de banen hard nodig. Kledingarbeiders maken nu vaak mondmaskers: zij staan aan de frontlinie, eigenlijk zijn ze helden. Hopelijk worden ze na de crisis ook zo gezien.’
Klant is koning: waar of niet waar?
Volgens journalist Tansy Hoskins draagt de consument dus niet de verantwoordelijkheid om de industrie te verduurzamen. Die boodschap verkondigde ze al in haar boek Stitched Up uit 2013, het jaar waarin Rana Plaza instortte. Via de mail blikt ze nu terug op die uitspraak. “De mode-industrie creëert de illusie dat we kunnen stemmen met ons geld en dat merken geen andere keuze hebben dan naar ons te luisteren. De waarheid is echter dat deze sector helemaal niet zo ‘democratisch’ is. Merken zijn als dictators. Ze hebben al het geld en de macht in handen. Deze ongelijkheid krijgen we er alleen uit als we collectief samenwerken, wereldwijd. Laten we beleidsmakers oproepen om merken te vervolgen voor mensenrechtenschendingen.”
“
Koop dingen die je blij maken, waar je lang mee doet, en gooi nooit zomaar iets weg
Ook journalist en duurzaam ondernemer Nanette Hogervorst zou de kledingindustrie het liefst anders zien. Met haar fashion platform Our World lanceerde ze daarom maandag – de eerste dag van Fashion Revolution Week – een
Sustainable Fashion Gift Card, waarmee consumenten nieuwe, meer duurzame retailers kunnen leren kennen. Ook Hogervorst vindt dat we de verantwoordelijkheid om uitbuiting tegen te gaan niet bij consumenten kunnen leggen. “Maar, consumenten kunnen wel een duidelijk statement afgeven naar bedrijven”, gaat Hogervorst mee in de redenering van Fashion Revolution. “Bedrijven zullen uiteindelijk toch moeten luisteren naar hun klant. Als ze dat te lang niet doen, raken ze klanten kwijt en daarmee hun bestaansrecht.”
“Je kan dus wel met je portemonnee stemmen voor een betere mode-industrie”, blijft Hogervorst, in tegenstelling tot Hoskins, optimistisch. “Dat doe je ook door bewust te kopen. Koop dingen die je blij maken, waar je lang mee doet, waar je zuinig mee omgaat. En gooi nooit zomaar iets weg.”
We leven in onzekere tijden door het coronavirus. Er is behoefte aan betrouwbare informatie én verdieping. We hopen dat je dit bij ons vindt en wil bijdragen aan onze onafhankelijke journalistiek.
Dit kan je doen door te doneren of je te abonneren op ons magazine. Alvast bedankt!
