Welk product kies je, zo staande voor het schap in de supermarkt? Wat zeggen al die keurmerken? En welk bedrijf doet het goed? Kiezen voor duurzame consumptie en productie is niet altijd even makkelijk. Produceren en consumeren is een lange keten, waarin veel gebeurt en velen een rol spelen. Ook duurzame inkopers bij bedrijven en overheden stellen zichzelf de bovenstaande vragen voortdurend. Je hoeft je dus niet eenzaam te voelen in je twijfel.
Event: Mobieltjes, bier en stoeptegels
Wat hebben mobieltjes, bier en stoeptegels gemeen? Hun producenten zoeken allen naar een duurzame oplossing voor de productie. Hoe doe je dat? Praat op maandag 13 juni om 19:30 in Pakhuis de Zwijger mee met gemeenten en bedrijven over Global Goal 12. Geef je hier op.
Groeien en werken aan een betere wereld
Aan Global Goal 12 (duurzame consumptie en productie) moest ik denken toen ik las dat dit jaar Unilever de Social Enterprise Transformation Award heeft gewonnen. De jury was lovend over de verkoper van pindakaas, rookworst, ijs en lekker ruikende zeep, om maar enkele producten uit de Unilever-stal te noemen. Bedrijfsmatig, stelt de jury, is sociaal ondernemerschap de enige juiste langetermijnstrategie. “Sociaal ondernemerschap is het voorzien in een steeds toenemende behoefte aan duurzamere producten en werken aan een betere toekomst voor iedereen”, staat op de website van Unilever. Met die strategie wil het bedrijf twee keer zo groot worden en tegelijkertijd de milieubelasting verkleinen. En dan gaat het om het tegengaan van ontbossing en klimaatverandering, het verbeteren van water, sanitaire voorzieningen en hygiëne in de wereld en duurzame landbouw.
Een transitie om de doelen te behalen
Twee keer zo groot worden en tegelijkertijd de belasting van het milieu verminderen, dat vraagt om een transitie. Dat geldt eigenlijk voor alle doelen. Om ze te behalen is niet wat bijsturing nodig, of het toevoegen van een aspect aan inkoopcriteria van een gemeente. Nee, het gaat om heel wat meer, om transitie. Als we dat vertalen in het Duits, wordt het al heel wat duidelijker. Daar heet zoiets een Wende. Plak er Energie voor en iedereen snapt dat hier een grootse taak moet worden verricht, waar Nederland trouwens hopeloos in achter loopt.
Een transitie kan in een bedrijf plaatsvinden. Even los van duurzaamheid, Philips heeft het gedaan. Ze verkopen allang geen gloeilampen en beeldbuizen meer, maar zitten dik in de medische apparatuur. Zelfs zo goed dat er volgens mij in de hele wereld nauwelijks nog een ziekenhuis te vinden is waar geen Philips apparaat staat te pronken.
Wist je dat? Wie duurzaam geproduceerd hout koopt of op de markt bewust kiest voor duurzaam gevangen vis, heeft naast Global Goal 12 meteen al twee andere doelen te pakken. Namelijk doel 15 (herstel ecosystemen en behoud biodiversiteit) en doel 14 (bescherming van zeeën en oceanen).
Duurzaam inkopen vereist een verandering in houding
Als het om inkopen gaat, is een transitie bij gemeenten nodig. Per jaar geven alle gemeenten, provincies en waterschappen een slordige 45 miljard euro uit aan aankopen; heel wat meer dan alle ministeries bij elkaar, die blijven steken op 15 miljard. Eind januari verscheen het onderzoeksrapport 'Hoe ambitieus zetten gemeenten duurzaam inkopen in?' Aanleiding voor het onderzoek was het niet halen van de afspraak dat gemeenten per 1 januari 2015, 100% duurzaam zouden inkopen. Waarom wordt dit niet overal gehaald, was de vraag. Het antwoord: duurzaam gaan inkopen vereist naast criteria ook een verandering in houding van een heel apparaat. Dat is geen eenvoudige opgave. Er zijn zo’n 10.000 gemeentelijke ambtenaren betrokken bij al die miljarden aan inkopen; dat is 10% van het totaal aantal ambtenaren bij gemeenten.
Je zal maar 30 jaar in de petrochemische industrie werken en moeten omschakelen naar het fabriceren van windmolens
Een pijnlijk proces
Waar een transitie ook plaatsvindt, het heeft altijd twee kenmerken: als het lukt het consistent vol te houden gaan er jaren overheen voor het gerealiseerd is en de gevolgen zijn altijd groot. In veel gevallen is het ook een pijnlijk proces. Je zal maar 30 jaar in de petrochemische industrie werken en moeten omschakelen naar het fabriceren van windmolens. Het is zeer waarschijnlijk dat de toename van het werk in de niet fossiele energievoorziening niet weggelegd is voor diegenen die door de afname van werk in de traditionele energievoorziening werkloos worden. Op macro niveau loopt het allemaal lekker glad, maar op micro niveau zijn er winnaars en zijn er verliezers.
Die transitie en de gevolgen ervan is nu niet meteen een gedachte die door je hoofd schiet als je bij een gemeente het duurzaam inkopenbeleid uitvoert of als je een blik soep in je winkelkarretje doet. Toch is dat waar het om gaat. Transitie is een noodzaak om de Global Goals te halen, dus ook om doel 12 te bereiken. Eeuwige roem valt Unilever ten deel als winnaar van de Social Enterprise Transformation Award. Eeuwige roem? Het is een kwestie van flink de steven wenden; het schrale alternatief is ergens uitkomen waar je niet wilt zijn.
