“We reden naar een strand waar een zodiak op ons lag te wachten. Er was een menigte verzameld op het strand, onder schot gehouden door bewakers. We werden verplicht de boot in te gaan en werden de zee ingeduwd. Op de tweede dag op zee werden we gezien door een Europese boot.”
Kone is een van 110.616 vluchtelingen die dit jaar de oversteek overleefde van Libië naar de Italiaanse kust. Hij is nu ondergebracht in het kamp Follonica, in Toscane, dat vroeger dienst deed als camping.
“Tijdens andere ondervragingen probeerden ze mijn wijsvinger af te snijden
Amidou toont ook de bleke plekken rond zijn enkel. “Een poging mijn voet af te houwen met een zaklamp. Waarom zoveel wreedheid?”
Rot tot op het bot
Ze schreef verder dat het een “welig tierende onderneming van kidnapping, marteling en uitpersing” betrof en beschuldigde Europa van medeplichtigheid. Om migranten koste wat kost buiten te houden door de Libische kustwacht te financieren, koos Europa er namelijk voor “om mensen in deze situatie te houden.”
Mannen met kalasjnikovs
“We werden opgesloten. Ze sloegen ons met stokken en kabels. We moesten naar huis bellen. Wie zijn familie kon overtuigen om geld te sturen naar de kidnappers mocht gaan. Mijn familie was akkoord, maar ik werd de week erna door een andere groep gevangen genomen. Toen was het geld op en hebben ze me aan het werk gezet om de reis naar Europa te betalen.”
Verkrachting, afpersing en marteling
Sinds Khadaffi ten val werd gebracht, wordt de wet door de verschillende rivaliserende regeringen en milities gretig toegepast. De door Europa erkende regering runt nu een netwerk van 29 ondergefinancierde en overbevolkte detentiecentra.
Humanitaire steun van de internationale gemeenschap om de levensomstandigheden in de centra te verbeteren maakt ze tot doelwit van rivaliserende milities. Gewapenderhand proberen ze detentiecentra over te nemen om de hand te leggen op de financiering of om internationale erkenning te verkrijgen.
Daarnaast is er een ongekend aantal geïmproviseerde gevangenissen waar gekidnapte vluchtelingen terechtkomen. Die vluchtelingen, zowel in de erkende als door milities gerunde kampen, getuigen van verkrachting, afpersing en marteling.
Gedwongen oversteek
“Ze zijn koopwaar”, vertelt Anaspasia Papadopoulou, senior policy advisor bij de European Council for Refugees and Exiles (ECRE) in Brussel. “De milities gebruiken hen om winst te maken. Wanneer ze niet meer bruikbaar zijn moeten ze ervan af zien te komen.”
“De milities gebruiken hen om winst te maken. Wanneer ze niet meer bruikbaar zijn moeten ze ervan af zien te komen
Balde Tcherno (37) uit Guinee-Bissau was al vijf jaar schoenenverkoper in Libië en keerde elk jaar terug naar huis om bij zijn gezin te zijn. In 2011 werd hij opgepakt aan de grens door milities en onder schot op een boot gezet richting Italië.
Rockson Adams (27) uit Ghana kwam pas na 2011 toe in Libië en versierde een lucratieve job in de bouw, maar nam na zijn eerste kidnapping, opsluiting, bomaanslagen en moorden op collega’s in 2015 de beslissing om een mensensmokkelaar te betalen om de oversteek te maken.
Gelukzoekers en vluchtelingen
“Dan is er de grote groep ontheemde Libiërs. Ten slotte hebben we de groep Sub-Saharaanse Afrikanen, die samen met de Bengalen en Syriërs naar Libië gekomen zijn met de bedoeling om de oversteek te maken.”
De Londense ngo Overseas Development Institute gaat nog een stap verder. Volgens de ngo doet de situatie in Libië het door politici vaak aangehaalde verschil tussen “gelukzoekers” en “vluchtelingen” vervagen. Veel van de vluchtelingen op Europese kusten waren namelijk aanvankelijk naar Libië afgezakt omwille van werk maar werden pas daarna slachtoffer van vervolging en uitbuiting.
