Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het Europees Parlement heeft op 85 beleidsterreinen iets te zeggen, van energie via sociaal beleid tot consumentenbescherming. In een notendop werkt dat zo: de Europese Commissie dient wetgevingsvoorstellen in, waarna het Europees Parlement en de Raad van Ministers wijzigingsvoorstellen kunnen doen. Een wetsvoorstel wordt pas aangenomen als Parlement en Raad akkoord zijn.
OneWorld zocht uit hoe de focus van Europa er in de komende beleidsperiode uit kan gaan zien op thema’s als gender, seksualiteit, milieu, duurzaamheid en migratie. Hoe dat echt gaat uitpakken hangt grotendeels af van wie de nieuwe leden van het Europees Parlement worden – daar komt die stem aanstaande donderdag dus van pas. Want alleen het Parlement wordt rechtstreeks door burgers gekozen. De voorzitter en de leden van de Commissie worden door de lidstaten benoemd na goedkeuring door het Europees Parlement, en de Raad bestaat uit een vertegenwoordiger van iedere EU-lidstaat op ministerieel niveau.
Gender
Tussen de Europese lidstaten bestaan er grote verschillen als het om gendergelijkheid gaat. De EU
meldt zelfs dat de vooruitgang in sommige landen tot stilstand gekomen is – of dat er sprake is van achteruitgang. Zo groeit de genderkloof in het aantal uren dat we besteden aan onbetaalde zorg en huishoudelijk werk, raken mannen minder hoog opgeleid en hebben vrouwen vaker een baan met een onzeker contracttype (zoals een nulurencontract).
“
Nog niet alle EU-landen betalen ouderschapsverlof door
Tijdens de huidige zittingsperiode hebben de EU-instellingen gewerkt aan voorstellen voor nieuwe EU-wetgeving om het evenwicht tussen werk en privéleven te verbeteren, om geweld tegen vrouwen te bestrijden en de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen. Een speerpunt was dat verzorgers, moeders en vaders in alle EU-landen nu recht hebben op ten minste
vier maanden ouderschapsverlof. Maar nog niet alle landen betalen dat ouderschapsverlof ook door—dat zou een volgende stap zijn.
“
Vastgeroeste rolpatronen moeten doorbroken worden
Daarnaast werd er financiële steun gegeven aan nationale initiatieven die gendergelijkheid promoten, zoals betaalbare kinderopvang. De volgende zittingsperiode kan bestaande wetgeving aangescherpt en gemoderniseerd worden. Ook kan er beter op toegezien worden dat wetgeving daadwerkelijk uitgevoerd wordt.
Europa maakt overigens niet alleen wetgeving, maar verzamelt ook informatie over gendergelijkheid in de verschillende lidstaten. Op basis van die informatie wil het Europees Parlement dat wordt geprobeerd vastgeroeste rolpatronen te doorbreken. Het Parlement wil dat onder meer doen door politieke vertegenwoordiging en participatie van vrouwen te vergroten via een combinatie van quota en vrijwillige afspraken.
Seksuele rechten
Een op de drie vrouwen in Europa heeft sinds haar vijftiende fysiek en/of seksueel geweld meegemaakt. Dat vrouwen nog steeds onevenredig veel te maken hebben met (seksueel) geweld, weerhoudt hen ervan om gelijkwaardig deel te nemen aan de samenleving. De EU maakt daarom wetgeving die seksuele intimidatie en mensenhandel moet tegengaan.
“
Alle EU-landen moeten respect hebben voor het homohuwelijk, ook als dit niet gelegaliseerd is
Ook onderzoekt Europa hoe discriminatie op basis van seksuele identiteit en oriëntatie invloed heeft op de levenskansen van mensen. En in juni 2018 oordeelde het Europese Hof van Justitie (de hoogste rechterlijke instelling van de Europese Unie) dat EU-landen die het homohuwelijk niet hebben gelegaliseerd op zijn minst respect moeten hebben voor de verblijfsrechten van echtgenoten van hetzelfde geslacht die op hun grondgebied willen samenwonen.
De afgelopen jaren heeft de EU ingezet op actie tegen opkomende vormen van gendergerelateerd geweld, zoals cyberstalking en online intimidatie. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de specifieke behoeften van kwetsbare groepen, zoals minderjarige slachtoffers, vrouwen met een handicap, vluchtelingen en lbti-vrouwen. In de komende beleidsperiode zou er een nieuw voorstel goedgekeurd kunnen worden door de Europese Raad, dat moet zorgen voor betere bescherming tegen discriminatie op alle gronden (geslacht, religie en geloof, handicap, leeftijd en seksuele geaardheid) en op alle terreinen (werkgelegenheid, sociale zekerheid en gezondheidszorg, goederen en diensten, onderwijs en sociale voordelen).
Klimaat
“
Vanaf 2021 is single-use plastic verboden in de hele EU
De Europese Unie wil tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 40 procent teruggedrongen hebben. Om dat doel te halen, stimuleert Europa bijvoorbeeld de productie en het goedkoper maken van voertuigen die geen of weinig CO₂ uitstoten. De maximale uitstoot voor fijnstof voor nieuwe dieselauto’s ligt nu dertig keer lager dan zestien jaar geleden. Daarnaast zijn er limieten ingesteld voor de luchtvervuiling die landen mogen veroorzaken. En natuurgebieden, die een cruciale rol spelen in het uit de lucht halen van CO₂, worden beschermd via het
Natura 2000-programma.
Maar dat is niet genoeg, vindt het Europees Parlement. Als het aan het Parlement ligt, krijgt het LIFE-programma (het financieringsinstrument van de EU voor milieu- en klimaatactie) daarom een groter budget. Voor de financieringsperiode 2014-2020 heeft LIFE een begroting van 3,4 miljard euro. Het Europees Parlement dringt er bij de Europese Commissie op aan om dat bedrag te verdubbelen.
De verwachting is dat Europa de komende jaren nieuwe wetgeving maakt rond klimaatactie, natuurbescherming, luchtkwaliteit en circulaire economie. Concreet heeft het Europees Parlement de Europese Commissie gevraagd om nieuwe regels voor te stellen die ervoor zorgen dat producten langer meegaan, en gemakkelijker hersteld en gerecycled kunnen worden. Ook wil het Parlement dat circulaire producten en bedrijfsmodellen gestimuleerd worden en dat luchtkwaliteitsnormen worden aangescherpt.
Duurzaamheid
Een van de grootste uitdagingen op het vlak van duurzaamheid is de strijd tegen
microplastics: minuscule deeltjes plastic die in ons eten, water en lichaam terechtkomen. Ze worden toegevoegd aan producten zoals cosmetica en kunstmest, maar ontstaan ook wanneer grotere plastic producten afbreken tot steeds kleinere stukjes.
“
Het moet voor consumenten makkelijker worden om hun eigen elektriciteit op te wekken
Europa probeert daar iets aan te doen door wetgeving in te voeren die de kwaliteit van het drinkwater in Europese lidstaten bewaakt en verbetert. Dan wordt er minder water in plastic flessen gekocht. Ook heeft het Europees Parlement gestemd voor een verbod op plastic voor eenmalig gebruik. Producten zoals wegwerpbestek en -bekertjes zijn vanaf 2021 niet meer welkom op de Europese markt.
Een andere grote uitdaging is de Europese doelstelling om tegen 2030 32 procent van de energie uit hernieuwbare energiebronnen op te wekken. Om dat doel te halen, wil Europa het voor consumenten gemakkelijker maken om hun eigen elektriciteit op te wekken en terug te voeden aan het net. In de komende jaren is voorzieningszekerheid een belangrijk agendapunt van het Europees Parlement: ervoor zorgen dat het energieaanbod gegarandeerd blijft terwijl landen van fossiele brandstoffen overgaan naar koolstofarme en hernieuwbare energiebronnen.
En niet onbelangrijk: 40 procent van het Europese budget gaat naar landbouw. Onderwerpen die de komende jaren op tafel zullen komen zijn dierenwelzijn, onder meer tijdens het transport van dieren, en wetgeving die moet zorgen voor meer transparantie rondom schadelijke bestanddelen van pesticiden. Daarnaast is de Europese Unie als enige verantwoordelijk voor de instandhouding van Europese visbestanden.
Een gemeenschappelijk visserijbeleid moet ervoor zorgen dat visserij in Europa duurzaam is op ecologisch, economisch en sociaal gebied. Om die reden heeft Europa bijvoorbeeld een verbod gelegd op de controversiële pulsvisserij, waarbij vissen letsel zouden oplopen. Dat verbod gaat per juli 2021 in. In de komende periode wordt bekeken welke vooruitgang er geboekt is en welk budget er in de toekomst wordt vrijgemaakt.
Migratie
Europa verwacht meer geld vrij te maken voor migratie- en asielbeleid: internationale en interne conflicten, klimaatverandering en armoede zullen ertoe blijven leiden dat mensen Europa proberen te bereiken. Op dit moment ziet de Europese Commissie het migratiebeleid vooral als een combinatie van asiel geven aan degenen die recht hebben op internationale bescherming en het terugsturen van mensen die dat recht niet hebben.
“
Europa wil mensenhandelnetwerken ontmantelen
Europa kan in de toekomst wetgeving aannemen en afspraken maken met lidstaten zodat minder mensen het leven laten onderweg naar Europa, in het bijzonder op de Middellandse Zee. Europa wil ook mensenhandelnetwerken ontmantelen door alternatieven te bieden voor gevaarlijke tochten. Denk aan het openstellen van legale migratiekanalen – al dan niet alleen voor voor politieke vluchtelingen en kennismigranten – zodat een deel van de migranten hun overtocht vanuit huis legaal kan regelen en geen beroep hoeft te doen op smokkelaars.
Tegelijkertijd zet Europa budget in om de buitengrenzen verder te versterken. Waar de focus de komende jaren zal liggen, wordt deels beïnvloed door de uitkomst van de parlementsverkiezingen van donderdag.Europa zal ook blijven overleggen over de opvang en verdeling van vluchtelingen in de Europese lidstaten, zodat vluchtelingen niet onder slechte omstandigheden in aankomstlanden zoals Italië en Griekenland vast blijven zitten. Die onderhandelingen verlopen niet zo soepel: Europese lidstaten Hongarije, Tsjechië, Slowakije en Polen verzetten zich fel tegen de verdelingsplannen van vluchtelingen.
