Waarom weigert Nederland minderjarige vluchtelingen op te vangen?

“Hoe anders is de opstelling van de Duitsers: zij redeneren, juist omdat we dankzij de Europese Unie vrij, veilig en welvarend zijn, dat het niet alleen rationeel is om elkaar te helpen, maar dat ze dat ook moreel verplicht zijn.” Net als in 2008 en in 2015 maakt Nederland een slechte beurt in het zuiden van de Europese Unie, ziet Van Houtum.

Een van de namen onder de oproep in NRC was die van Ashley Terlouw, hoogleraar Rechtssociologie aan de Radboud Universiteit. Dat de Nederlandse regering de kinderen niet wil opnemen, is volgens haar simpelweg politieke onwil. “Asiel is de achilleshiel voor deze regering. Vermoedelijk is de regering ook bang dat ze kiezers verliezen aan extreemrechts, of ze vrezen dat het een aanzuigende werking zal hebben.”

De harde aanpak zou volgens Van Houtum wel eens averechts kunnen werken: “Een harde opstelling, met als doel de extreemrechtse flank voor te blijven, speelt die partijen juist in de kaart. Op die manier worden de middenpartijen steeds rechtser, om maar hun zetels te behouden. Het extreme wordt het nieuwe normaal.”

Dat er geen draagvlak zou zijn om kinderen op te vangen of niet gemaakt kan worden, is niet waar, stelt Van Houtum. “Het gebeurt simpelweg niet. De politiek lijkt zich achter het eigen aangepaste beleid te verschuilen om niet solidair te hoeven zijn. Dat deze rechtlijnige, nukkige opstelling juist laat zien dat er juridische beschermingsregels voor zijn afgeschaft, en daarmee de eigen rechtsstaat en de internationale solidariteit wordt ondergraven, realiseert kennelijk niemand zich. Het Nederlandse grensbeleid schiet zichzelf in de voet.”

Verder wijst ze op artikel 3 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat bepaalt dat het belang van het kind in dergelijke beslissingen voorop moet staan. Dit staat ook in het EU-grondrechten Handvest, waar bovendien staat dat de menselijke waardigheid moet worden geëerbiedigd en beschermd. Hoe met deze kinderen wordt omgesprongen getuigt niet bepaald van respect voor de menselijke waardigheid, stelt Terlouw.

De verdragen en wetten zijn bindend, maar het probleem is dat ze verschillend geïnterpreteerd kunnen worden, verklaart Terlouw. “Het is evident dat zoals het nu gaat, niet in het belang is van het kind. Maar de regering redeneert dat belang weg. Je kunt juridisch van alles afspreken, maar uiteindelijk is er politieke wil nodig.”

Den Haag presenteert ondertussen een andere oplossing. In plaats van opvang híer biedt de Nederlandse regering aan om in Griekenland hulp te bieden. Staatssecretaris Broekers-Knol (VVD) van Justitie en Veiligheid informeerde de Tweede Kamer begin mei over een zogenoemd voogdijprogramma dat met Nederlandse steun in Griekenland moet worden uitgerold. In de brief schrijft de staatssecretaris dat ‘op korte termijn’ 48 alleenstaande minderjarige asielzoekers veilige opvang krijgen op het Griekse vasteland. Nederland trekt daar eenmalig 3,5 tot 4 miljoen euro voor uit. ‘Griekenland heeft aangegeven graag gebruik te willen maken van Nederlandse expertise en trainers voor het opzetten van een trainingsprogramma voor de trainers van voogden’, aldus de staatssecretaris in de Kamerbrief.

“Als er nou een heel goed werkend voogdijsysteem zou zijn in Griekenland, dan is dit plan op lange termijn een goed idee”, zegt Vegter. “Maar dat systeem is er nog lang niet. In Nederland bestaat zo’n systeem al wel en functioneert het bovendien prima. Er zijn veel voogden in Nederland, er zijn voldoende pleeggezinnen. De kinderen zouden hier heel gemakkelijk kunnen worden opgevangen.”