‘Was Soedan maar één gebleven’

Wat zaten ze ernaast.

Alleen de eerst drie jaar na het referendum waren vreedzaam voor Zuid-Soedan. In december 2013 brak er een heftige etnisch getinte machtsstrijd uit die nog steeds voortduurt, en waarvan niemand precies weet hoeveel slachtoffers hij heeft gekost. Al na een week werd er over 10.000 doden gesproken, een paar maanden later ging men uit van 50.000, en nu telt niemand meer. Volgens de VN zijn twee miljoen (van de in totaal tien miljoen) Zuid-Soedanezen in eigen land op de vlucht voor het geweld. Twee miljoen anderen vluchtten de grens over: de helft naar Oeganda, de anderen naar DR Congo, Ethiopië en (Noord) Soedan, de voormalige aartsvijand.

Tot drie keer toe vraagt Sultan of ik hun situatie onder de aandacht van Westerse donoren wil brengen. “Misschien kunnen we asiel krijgen in een derde land. In Soedan kunnen we niks, maar in Zuid-Soedan lopen we grote kans als verraders te worden gezien.” Zijn antwoord op mijn nog onuitgesproken vraag kan ik inmiddels al raden. “Als we dit geweten hadden, zouden we nooit voor onafhankelijkheid van het Zuiden hebben gestemd,” zegt Sultan.

“Ik huilde op de dag van Zuid-Soedans onafhankelijkheid,” vertelt een van de kerkelijk leiders. “Dit zou niet goed uitpakken voor het land, en zeker niet voor de kerk. Het noordelijke regime kondigde na de afscheiding een systeem af van ‘één staat, één taal, één godsdienst’ en het was duidelijk dat dat niet het christendom zou worden.”

“De meeste bezoekers hier zijn Zuid-Soedanezen. Niemand weet precies hoeveel er in Khartoem wonen, maar het zijn er veel. Nu is het rustig, maar met Kerst stond de hele compound vol.” De kerkleider bevestigt dat veel Zuid-Soedanezen het na de onafhankelijkheid moeilijk hebben. “Ze komen nauwelijks aan het werk. En er zijn ook nu nog plekken waar ze in een soort vluchtelingenkampen wonen. Als kerk gaan we er soms hulp uitdelen.”

Ook de kerkleider loopt niet over van hoop wanneer ik vraag of er licht is aan het eind van de tunnel: God zit soms vol verrassingen, zegt hij plichtsgetrouw. “Eerst al die strijd voor een onafhankelijk zuiden, en dan nu deze teleurstelling. Nog even en mensen gaan weer spreken over een hereniging van Soedan. In Duitsland gebeurde dat toch ook, na veertig jaar?”