Wat als je Ghanese kinderen zélf laat kiezen hoe ze op de foto willen?

Altijd bekeken, nooit gezien – dat is de kern van het fotoboek POSITION, gemaakt door de Deense fotograaf Mijo Sandvej en uitgeverij Disko Bay. Vijftien jongeren uit de Ghanese hoofdstad Accra vertellen in het boek over hun leven, hun kijk op de samenleving en over hoe ze denken dat anderen hén bezien. Ze delen ook hun dromen met de lezer, zoals Sameds wens om smid en monteur te worden. De meesten wonen op straat of op de plek waar ze werken – vuilnisbelten, markten of spelcafés. Kernidee van het boek is dat alle vijftien jongeren zelf mochten kiezen waar en hoe ze vastgelegd zouden worden.

Star Girl en een aantal anderen die in POSITION voorkomen maken sieraden in de dagopvang van de Catholic Action for Street Children (CAS). De dagopvang is een enorm gebouw waar straatkinderen en jonge daklozen kunnen aankloppen voor een knipbeurt, medisch advies of dus om lessen te volgen. “Het is een erg levendig pand”, vertelt Gry Danielsen, die er als sociaal werker stage liep. “Ik denk dat er op een dag wel vijftig kinderen in en uit lopen.”

Ze vervolgt: “Veel hulporganisaties praten ons een schuldgevoel aan, als in: door jouw gebrek aan actie hebben mensen het hier slecht. Dat wilden we zichtbaar maken door de insteek helemaal om te gooien en de geportretteerden zélf de macht te geven.” De ngo 100% for Børnene (‘100 procent voor kinderen’) bracht het drietal bij elkaar en vervolgens vroegen ze subsidie aan bij de Europese Unie om naar Ghana te reizen en het plan te verwezenlijken.

Het duurde soms een behoorlijke tijd voordat de jongeren het Deense team vertrouwden – en andersom. “We hadden verwacht dat ze in de bioscoop op de foto zouden willen. Of op een mooi plein in het centrum van Accra”, aldus Danielsen. “Maar dat was helemaal niet zo. Ze kozen allemaal voor hun werkplek – ook als dat een vuilnisbelt was – of ergens waar ze ontspannen, zoals het strand.”

De makers geven daarom toe dat het contrast met een ‘conventionele’ wervingscampagne van een hulporganisatie wellicht kleiner is dan je aanvankelijk zou verwachten. Ook dát is een les die ze hopen mee te geven aan de studenten sociaal werk die met POSITION werken.

Pedersen: “Kinderen en jonge mensen overal ter wereld verdienen het om gehoord te worden. Bovendien zijn deze verhalen ook relevant voor iemand die alleen in Denemarken komt werken. Ook hier komen we situaties tegen waarin jongeren niet gehoord worden – bij huiselijk geweld negeren we bijvoorbeeld onbedoeld soms de thuiswonende kinderen.”