Weer die witte bubbel

Half augustus verhuisde ik met mijn gezin naar New York. Ik verheugde me op het niveau van gesprekken over racisme, seksisme, islamofobie, antisemitisme, homo- en transfobie, validisme, oh well, álle ismes.

Ik stortte me direct in het sociale en culturele leven. In een week tijd was ik bij een literaire avond geleid door activistische queer schrijvers van kleur, een aangrijpend toneelstuk van en door vluchtelingen, en een gesprek tussen schrijver Ta-Nehisi Coates en journalist Nikole Hannah-Jones, die beiden schrijven over raciale ongelijkheid. Die laatste eindigde met het thema onderwijs. Toevallig ook het onderwerp van mijn volgende boek Hoe was het vandaag? over kleur, klasse en kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs.

In Amsterdam gaat ruim 75 procent van de (middenklasse) witte kinderen naar havo of vwo, terwijl 75 procent van de kinderen van kleur naar het vmbo gaat, waarvan het grootste deel naar vmbo basis. In New York gaan alle kinderen naar de ‘high school’ en volgen ze elk vak op hun eigen niveau. Ik had verwacht dat de New Yorkse scholen daardoor veel gemengder zouden zijn dan bijvoorbeeld in Rotterdam.

Toen wij op zoek gingen naar een openbare school voor onze oudste van vijftien, werden we door onze New Yorkse kennissen paniekerig gewaarschuwd. ‘Jullie kind had twee jaar geleden al moeten beginnen aan de toelatingsexamens!’ en ‘Huur een adviseur in, dat is de 500 dollar per uur meer dan waard!’ Maar tot mijn verbazing vond ik vrijwel direct een kleine school in een veilige buurt. Mooi gebouw, goede resultaten, geen hysterische toelatingseisen… en er was nog plaats?!

De kinderen waren aardig en ons kind kon niet wachten om te beginnen. Toen ik aan de adjunct-directeur vroeg hoe het mogelijk was dat deze school nog plaats had, terwijl alle ouders in de stad zo ongeveer in therapie gaan om de schoolkeuzestrijd aan te kunnen, antwoordde ze droog: “Because of racism.”

Ik had inderdaad tijdens de rondleiding nauwelijks witte kinderen gezien. Toen realiseerde ik me dat al mijn paniekerige Amerikaanse kennissen wit zijn. Mijn dagelijkse omgeving hier – de hoogopgeleide middenklasse met kinderen – is nog witter dan in Amsterdam.

Al met al zit ik hier wéér in een bubbel. Ook in de VS wordt met ‘alle ouders’ niet ‘alle’ ouders bedoeld. Meestal gaat ‘alle’ over witte, hoogopgeleide ouders die kennelijk liever niet willen dat hun kind naar een ‘zwarte’ school gaat, hoe woke ze ook overkomen in hun New York Times-column. Hetzelfde geldt trouwens voor hoogopgeleide middenklasse-ouders van kleur, blijkt uit de cijfers. Zowel Ta-Nehisi Coates als Nikole Hannah-Jones gaven dat schuldbewust toe. Ik had gelukkig geen keuze.