‘Wij kiezen vanuit vrijheid voor een nikab’

Hoe voelen nikabdraagsters zich naar aanleiding van deze ontwikkelingen en hoe hebben zij zich voorbereid op het verbod? In gesprek hierover met Angela uit Limburg en Safia uit Rotterdam.

Wat dacht je toen bekend werd dat het ‘boerkaverbod’ is aangenomen?
“Gezien de snelheid waarin de overheid haar taken uitvoert, gaat het vast nog wel een aantal jaar duren voor het verbod daadwerkelijk van kracht zal gaan. Er moet nog nagedacht worden over hoe het verbod zal worden gehandhaafd. Ik maak me niet al te veel zorgen.”

Wat als je toch een keer naar het ziekenhuis moet of naar de school van je kinderen: zul je dan een uitzondering maken?
“Voor een gesprek op school of bezoek aan het ziekenhuis voor de kinderen zal ik mijn ex-man meesturen. Ikzelf heb tot nu toe nagenoeg geen gebruik hoeven te maken van de zorg. Maar mocht het toch een keer moeten, dan kan ik uitwijken naar Duitsland. Mijn oudste twee kinderen zijn gelukkig oud genoeg om zelf naar de arts te gaan of een identiteitskaart te regelen. Reizen met het openbaar vervoer wordt wel een uitdaging. Toevallig ben ik bezig met het halen van mijn rijbewijs. Ik zal daarmee nu wel vaart moeten maken.”

Wanneer besloot je een nikab te dragen?
“Vijf jaar geleden tijdens de ramadan. Ik had al heel lang een nikab liggen en deed hem thuis af en toe om. Dat voelde heel goed, maar ik durfde hem niet te dragen omdat ik geloofde dat het in Nederland echt not done is. Totdat ik niet langer kon wachten. Zonder verdere aankondigen besloot ik hem om te doen. Ik ging boodschappen doen met mijn zoontje en kwam buiten mijn ex-man tegen. Hij was met de andere kinderen. Door mijn zoontje wisten ze natuurlijk dat ik het was.”

Wat vond je partner ervan?
“Hij was er absoluut niet blij mee en deed er alles aan om mij zover te krijgen dat ik de nikab zou afdoen. Hij is toen een hele tijd niet met mij naar buiten geweest, vanwege de negatieve reacties en blikken van mensen. Volgens hem wilde ik alleen maar aandacht en lokte ik die reacties zelf uit. Als we naar een lezing gingen, dan sprak hij met de imam om mij ervan te overtuigen dat de nikab niet verplicht zou zijn in de islam. Maar het interesseerde mij niet of het wel of niet verplicht was. Ik wilde het dragen voor mijn Schepper, voor mezelf en mijn spirituele binding met Hem. Ik had gehoopt en verwacht dat mijn man me daarin zou steunen, maar het tegenovergestelde was waar. We kregen soms zelfs ruzie op straat.”

Zijn er familieleden die jou wél steunen?
“Mijn familie van vaderskant respecteert mijn keuze gelukkig wel. Zij zijn daarin vrij uniek. Wat me opvalt is dat hoogopgeleide mensen vaak ruimdenkender zijn. Ze nemen in ieder geval de moeite om in gesprek te gaan om mijn keuze te kunnen begrijpen. Ik word heel vaak aangesproken op straat en maak dan graag een praatje met mensen die oprecht geïnteresseerd zijn. Als ze mij horen praten met een herkenbare zachte G en horen dat ik in Limburg geboren ben, dan zijn ze enigszins gerustgesteld.

‘Oh ze is een van ons’, hoor ik ze dan denken. We hoeven het niet over alles eens te zijn, maar moeten wel elkaars keuzes kunnen respecteren. Mensen die schelden negeer ik liever, maar soms roep ik ook wat terug. Ik ben uiteindelijk ook maar een mens en soms raakt ook mijn geduld op. Mijn dochter roept weleens wat als mensen lang blijven staren. De eerste keer dat ze dat deed, was ik erg verrast. Ik moest er zelfs om lachen. Het stelde mij gerust om te zien dat zij goed voor zichzelf kan opkomen. Kortgeleden is ze ook met nikab de deur uit gegaan. Ik laat haar daarin vrij. Ik weet namelijk als geen ander hoe het voelt als je wordt tegengehouden in het kleden zoals je dat zelf wilt.”

Ook onder moslims zijn er velen die vinden dat het dragen van een nikab in het Westen een averechts effect heeft. Het zou leiden tot meer afstand, omdat het mensen afschrikt en de islam in een negatief daglicht plaatst. Kun je dat begrijpen?
“Ik vind het jammer dat daar zo over gedacht wordt. Ik had van moslims verwacht dat ze hun stem zouden laten horen tegen het boerkaverbod. Met name van imams van moskeeën en publieke figuren die enige invloed hebben. Helaas wordt dit een eenzame, vermoeiende strijd. Wij voelen ons juist vrij en kiezen vanuit die vrijheid voor een nikab. De emancipatie van de vrouw waar altijd naar verwezen wordt en de strijd die daarvoor gevoerd is, is niet de emancipatie waar ik voor kies. Als ik me schaars zou willen kleden, dan deed ik dat wel. Niemand houdt me tegen. Ik kies er heel bewust voor om zo over straat te lopen, omdat ik ervan overtuigd ben dat het een onderdeel is van mijn geloof. Ik maak zoals elk ander gebruik van de vrijheid om te geloven en dragen wat ik wil.”

Hoe reageerde jouw familie toen ze hoorden dat je een nikab zou dragen?
“Mijn moeder en zusje vonden het geweldig! Mijn zusje was heel trots en beschermend. Mijn man vond het niet erg. Hij liet mij daarin volledig vrij. Alleen mijn vader had er twijfels over. Hij was bang dat mij iets zou overkomen. Ik snap wel dat die angst er was. Ondanks dat, heb ik me ontzettend fijn gevoeld in de periode dat ik de nikab droeg. Ik hield me veel minder bezig met het uiterlijk en meer met innerlijke eigenschappen. Niet hoeven nadenken over welke kleren en kleuren bij elkaar passen is een verademing!”

Waarom besloot je de nikab af te doen?
“Door negatieve reacties van mensen op straat en de angst voor agressieve bejegening. Vooral op openbare plekken, zoals tramhaltes en de markt, voelde ik me erg kwetsbaar. Men riep toen al ‘Het is verboden, hè!’, terwijl er destijds helemaal geen sprake was van een verbod. Ook wilde ik graag moeder worden en ik maakte me zorgen over reacties naar mijn kinderen toe. Toen besloot ik de nikab af te doen. Ik ben me toen vooral gaan focussen op de religieuze verplichtingen waar ik me nog niet in ontwikkeld had.”

Voel je je veiliger in hijaab en abaya?
“Nee, niet per se veiliger. Ik word nog steeds vreemd aangekeken. Maar ik moet zeggen dat ik wel minder negatieve reacties hoor. De hoofddoek lijkt iets meer geaccepteerd te zijn. Je ziet het natuurlijk ook veel in het straatbeeld, dus mensen kijken er misschien niet meer heel erg van op. Ik las onlangs dat in België een 19-jarige vrouw mishandeld was vanwege haar hoofddoek. Ze hebben haar hoofddoek en bovenkleren afgetrokken en haar lichaam verminkt. Verschrikkelijk. Dat kan iedereen met een hijaab overkomen. Dus de angst blijft. Ik vind het knap en bewonderenswaardig dat vrouwen die een nikab dragen zich vasthouden aan hun principes. Ik snap niet dat mensen bang zijn voor ‘wat daar onder zit’. Als je iemand kwaad wilt doen, dan kleed en gedraag je je zo onopvallend mogelijk. Waarom zou een kwaadwillende persoon een nikab dragen?”

De achternamen van de geïnterviewden zijn bij de auteur bekend. 

* Dit artikel verscheen eerder op OneWorld op 4 juli 2018.