Achtergrond

Zijn de duurzaamheidsdoelen van de VN eigenlijk te meten?

Top, die Sustainable Development Goals van de VN. Maar hoe komen we er in godsnaam achter of we alle doelen hebben bereikt?

4 september 2018
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In september 2015 heeft de VN de Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling (oftewel de SDG’s: de Sustainable Development Goals) aangenomen. Deze bestaat uit zeventien doelen, die hieronder zijn vormgegeven. Elk land zou tot 2030 aan deze doelen moeten werken. Heel mooi, maar hoe weet de VN straks eigenlijk of we alle doelen hebben bereikt?

Een dure grap

Om het meten wat makkelijker te maken, zijn er voor elk doel een aantal meetbare indicators. Denk bijvoorbeeld aan: “Hoeveel mensen leven er onder de armoedegrens?” “Hoeveel bedrijven hebben vrouwelijke managers?” “Hoeveel bos heeft een land?” In totaal zijn er meer dan driehonderd indicators. Maar ze zijn niet allemaal even goed meetbaar.

Zelfs een rijk land als Nederland meet op dit moment maar de helft van de indicators. Wat moet een land dat weinig geld over heeft voor statistische bureaus dan doen? Een simpele volkstelling kan al redelijk duur uitpakken. De Nederlandse volkstelling in 2011 kostte € 1,4 miljoen. En deze was uitsluitend gebaseerd op bestaande data in verschillende bevolkingsregisters. Duitsland, dat haar bevolking telt met een combinatie van registers en enquêteurs, gaf er in dezelfde jaar € 750 miljoen aan uit. In de VS, waar alleen enquêteurs worden gebruikt, kostte de volkstelling van 2010 omgerekend zelfs € 11 miljard.

Het ontwikkelen en meten van een indicator kost ook veel tijd. Wil je weten of bedrijven recyclen? Of hoeveel kinderen er naar school gaan? Dan moet je enquêtes ontwerpen en die vervolgens niet alleen regelmatig maar vaak in verschillende regio’s uitvoeren. Als deze gegevens dan ook tussen verschillende landen te vergelijken moeten zijn, moeten alle landen dezelfde meetmethode toepassen. In de praktijk is dit natuurlijk niet haalbaar, zeker niet voor driehonderd indicators.

Meten is vaak schatten

Om überhaupt data te verkrijgen moeten statistici vaak schattingen maken. Zelfs een van de belangrijkste indicators, moedersterfte tijdens de zwangerschap of bevalling, blijft moeilijk te meten in landen waar de middelen hiervoor ontbreken. Sierra Leone, dat volgens de Wereldbank beperkte middelen heeft om betrouwbare data te verkrijgen, registreerde in 2016 ruim driekwart minder sterfgevallen van zwangere vrouwen dan de Wereldgezondheidsorganisatie schatte.

Van landen met meer statistische middelen hebben we meer betrouwbare data

Om moedersterfte te meten houdt de WHO drie schattingen bij: de laagste, de hoogste en de gemiddelde. Zo schat de WHO bijvoorbeeld dat in Somalië 732 vrouwen (op 100.000 geboren kinderen) tijdens de zwangerschap of bevalling overlijden. Dit is het gemiddelde. De laagste schatting is 360 en de hoogste is 1.390. De hoogste schatting is bijna drie keer zo groot (of 285%) als de laagste. Dit cijfer is dus veel minder betrouwbaar dan bijvoorbeeld dat van Polen: drie vrouwen op 100.000 geboren kinderen, waarbij de laagste schatting twee is en de hoogste vier.
De betrouwbaarheid waar deze grafiek over gaat is gebaseerd op het procentuele verschil tussen de laagste en de hoogste schatting van moedersterfte van de Wereldgezondheidsorganisatie. De grotte van het bolletje is de gemiddelde schatting. De middelen, of de statistische capaciteit, van een land is gebaseerd op data van Wereldbank.

We hebben data nodig

Om de gezondheidszorg beter toe te kunnen spitsen op het helpen van zwangere vrouwen heeft de overheid van Sierra Leone veel betere informatie nodig. Waar wonen de meest kwetsbare vrouwen? Zijn er genoeg ziekenhuizen, en wegen die naar het ziekenhuis leiden? Het Partnership in Statistics for Development in the 21st Century (PARIS21) schatte dat er tot 2030 per jaar ongeveer $ 350 miljoen nodig is om het statistische vermogen van economisch zwakkere landen op niveau te krijgen. Maar volgens een VN-rapport over het meten van de SDG’s is het “hoogst onwaarschijnlijk dat er in de komende twintig jaar voor alle (of zelfs de meeste) landen gegevens van hoge kwaliteit voor voortgangsindicatoren beschikbaar zullen zijn”.

We hebben data nodig om te bepalen waar er behoefte is aan verbeteringen. Data kan levens verbeteren en zelfs redden. Zo heeft een volkstelling in Mexico en Peru onthuld dat vrouwen in traditionele gemeenschappen vaker zonder kraamzorg bevallen dan andere vrouwen. De overheid heeft toen gerichte maatregelen kunnen nemen om voor veiligere bevallingen te zorgen.

The future is now

Naast enquêtes en overheidsregisters duiken er ook nieuwe manieren van dataverzameling op. Met bijvoorbeeld satellietdata, GPS-data of data uit mobiele telefoons kunnen we bepaalde data makkelijker, nauwkeuriger en goedkoper meten. Uit satellietfoto’s van de wereld bij nacht kunnen we bijvoorbeeld schattingen maken over populatiegroei, welvaart, energieverbruik en zelfs CO₂-uitstoot. Met de GPS-data van mobiele apparaten kunnen er vrij makkelijk kaarten gemaakt worden van gebieden waar nog geen kaarten van bestonden. Als je niet weet waar de wegen, huizen, scholen of winkels zich bevinden, kun je moeilijk schatten wat de behoeftes zijn van de mensen die er wonen. Kaarten zijn zo onmisbaar voor zinvolle data over regio’s te kunnen verzamelen.

Alle meetmethodes hebben hun voor- en nadelen. Goede data zijn niet alleen van cruciaal belang om vooruitgang te meten, maar ook om vooruitgang te boeken. Goede data in combinatie met ervaringen op ‘de grond’ zijn beslissend voor het behalen van SDG’s. Het versterken van het vermogen om data bij te houden is daarom net zo belangrijk als de zeventien doelen zelf.

SDG-dossier

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons