Voor een blaas- of longontsteking krijg je een antibioticum. Dat bestrijdt bacteriën die de infectie veroorzaken. Een supermiddel dus. Maar het antibioticum dreigt ten onder te gaan aan zijn eigen succes.
Gezond de wereld rond
Dit is aflevering 6 uit een serie waarin OneWorld en Wemos antwoord geven op vragen over wereldwijde gezondheidskwesties.
Doordat er wereldwijd zoveel antibiotica gebruikt worden om ziektes bij mensen en vee te bestrijden, duiken er steeds vaker resistente bacteriën op. De bacterie raakt als het ware gewend aan het medicijn, waardoor dat niet meer werkt. Het is een horrorscenario: op grote schaal rondwarende schadelijke bacteriën waar we niets tegen kunnen doen. Resistentie tegen antibiotica neemt flink toe: in veel Europese landen zijn de resistentiecijfers in de afgelopen vijf jaar meer dan verdubbeld. Uit een studie in 2013 blijkt dat antibioticaresistentie leidde tot zo’n 25.000 extra doden in Europa.
Onzorgvuldig gebruik
“Toch gaan er nog altijd meer mensen dood door gebrek aan antibiotica dan aan de bacteriën waartegen het niet meer werkt”, zegt onderzoeker Gemma Buckland- Merrett van Health Action International, een organisatie die wil dat meer mensen in de wereld de medicijnen krijgen die ze nodig hebben. “In landen met minder goed georganiseerde gezondheidszorg zijn antibiotica niet beschikbaar of zijn er geen artsen om het juiste middel voor te schrijven”, legt ze uit. “In veel Afrikaanse landen zijn in kraampjes langs de kant van de weg antibiotica te koop als wondermiddel tegen allerlei kwalen. Mensen gebruiken het dan onzorgvuldig, te veel of niet het goede type, waardoor bacteriën de kans krijgen er resistent tegen te worden.”
Antibiotica bij vis en vee
In Nederland zijn we ondertussen goed bezig: er is voorlichting over voorzichtig gebruik (daarwordtiedereenbetervan.nl), artsen zijn terughoudend met voorschrijven en het preventief gebruik bij vee is flink gedaald. Toch is het daarmee geen ver-van-ons-bed-probleem. In Zuid-Europa schrijven artsen minder zorgvuldig voor. Ook worden wereldwijd nog te veel antibiotica onnodig gebruikt in de viskwekerij en veehouderij.
Helaas laten resistente bacteriën zich niet tegenhouden door grenzen. Ze reizen mee met passagiers en kunnen bijvoorbeeld op geïmporteerde etenswaren zitten. Buckland-Merrett: “Iedereen moet toegang krijgen tot antibiotica, maar die moeten wel op verstandige wijze ingezet en gebruikt. Dat vraagt om goede artsen en een goede gezondheidszorg.” Tegelijkertijd moeten er nieuwe antibiotica ontwikkeld worden, voor als de oude niet meer werken, zodat we voorbereid zijn op een gezonde toekomst.
Heb jij ook een vraag over een gezondheidskwestie die wereldwijd speelt of grensoverschrijdend is? Stuur je vraag naar gezondheid@oneworld.nl
