Zo werkt het koloniale verleden door in het Canada van nu

De film The Body Remembers When the World Broke Open laat zien hoe koloniaal geweld doorwerkt in de levens van vrouwen uit oorspronkelijke gemeenschappen in Canada. ‘Wat als je niets hebt om op terug te vallen omdat het systeem niet voor jou is gebouwd?’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het lijkt ‘gewoon’ een film over huiselijk geweld. The Body Remembers When the World Broke Open van regisseurs Elle-Máijá Tailfeathers en Kathleen Hepburn vertelt in één lange take van anderhalf uur het verhaal van Áila, een jonge vrouw die op straat in Vancouver de hoogzwangere Rosie aantreft. Rosie staat met bebloed gezicht en op blote voeten in de stromende regen terwijl haar vriend haar vanaf de overkant van de straat toeschreeuwt.

De subtiele en realistische speelfilm is gebaseerd op de ervaring van co-regisseur Elle-Máijá Tailfeathers, die zelf Áila speelt. Zowel Tailfeathers als Violet Nelson, die de rol van Rosie vertolkt, zijn zelf oorspronkelijke bewoners van Canada. Tailfeathers maakte ooit een vergelijkbare situatie mee zoals in de film: “Ik kwam een jonge en zwangere vrouw tegen bij een bushalte. Ik nam haar mee naar huis en wilde haar helpen, denkende dat ik haar problemen kon oplossen.” Ook zij wilde geen hulp, net als Rosie: niet naar de politie, het ziekenhuis, of een opvanglocatie.

Rosie is bijdehand, liegt, scheldt en provoceert, alles om sterk en onaangedaan over te komen. En dat kun je haar niet kwalijk nemen. “Een lang verleden van kolonialisme brengt vrouwen als Rosie in een kwetsbare positie”, vertelt Tailfeathers. Dat bleek vorige zomer ook uit het Canadese onderzoek The National Inquiry into Missing and Murdered Indigenous Women and Girls. “Dit wisten wij eigenlijk al lang”, zegt Tailfeathers.

Vrouwen uit oorspronkelijke gemeenschappen lopen twaalf keer meer kans om vermoord te worden of vermist te raken

Vrouwen uit oorspronkelijke gemeenschappen lopen twaalf keer zoveel risico om vermoord te worden of vermist te raken vergeleken met alle andere Canadezen, en zestien keer zoveel als een witte Canadese vrouw. Het onderzoek omvat meer dan duizend pagina’s die beschrijven hoe kolonialisme in het verleden en hedendaagse politieke keuzes leiden tot dagelijks geweld. Door jaren van landonteigening, hoge werkloosheid, geen huisvesting, armoede en politieke onderdrukking komen vrouwen zoals Rosie terecht in zeer kwetsbare posities. Voor hen is geweld inmiddels zelfs zo genormaliseerd dat in een gewelddadige relatie blijven makkelijker is dan het accepteren van hulp.

En aangifte doen? ‘I don’t like cops – they look at me like I’m wasting their time’ , zegt Rosie. Racisme en seksisme binnen publieke instanties zorgen ervoor dat klachten niet serieus worden genomen, geweldsdelicten niet goed worden onderzocht en slachtoffers van seksueel geweld te horen krijgen dat het hun eigen schuld was. Sterker nog, de politie is zélf dader, ook op dit moment”, aldus Tailfeathers.

Ze doelt op de protesten in British Columbia, waar een nieuwe pijplijn dwars door het land van de Wet’suwet’en Nation zal lopen en vreedzame demonstraties hiertegen keihard worden neergeslagen. Bovendien is de mijnbouw op zichzelf een bron van geweld tegen vrouwen, zo blijkt uit hetzelfde onderzoek: vrouwen uit oorspronkelijke gemeenschappen worden onder andere geïntimideerd en zelfs aangevallen door mijnwerkers die ’s avonds ‘stoom afblazen’.

Violet Nelson in de rol van Rosie.

Kruispunten

Áila mag dan evengoed afkomstig zijn uit een oorspronkelijke gemeenschap, Rosie is duidelijk geïrriteerd dat iemand met een mooi appartement en een goede baan denkt te weten wat goed voor haar is. ‘You’re not better than me’, herhaalt ze daarom steeds. In de film wilden de makers juist de dwarsverbanden tussen klasse, afkomst en gender laten zien. “Koloniaal geweld raakt ons allemaal, maar hoe je dat ervaart hangt af van je sociale status.” Zo laat Áila in de openingsscène en spiraaltje zetten: een vorm van zelfbeschikking die niet iedere vrouw zich kan veroorloven.
FILMS OVER VROUWENRECHTEN
Meer films in het programmaonderdeel FemmeTastic:

Mrs. F Hoe een Nigeriaanse actrice middels theater vrouwen helpt op te staan tegen de mannelijke dominantie.

Adam Marokkaanse speelfilm over de ongehuwd zwangere Samia die in Casablanca intrekt bij een bakkersvrouw.

Máxima Documentaire over de Peruaanse schaapsherderin Máxima Acuña die blijft vechten tegen de komst van een goudmijngigant die het heeft voorzien op haar land en haar wil verdrijven.

143 Sahara Street Het middelpunt van deze verstilde documentaire is Malika, die in de verlaten Algerijnse Sahara haar winkeltje runt. Ze is een baken voor de vrachtwagenchauffeurs en reizigers die voorbijtrekken en haar hun verhalen vertellen.

De film maakt pijnlijk duidelijk hoe het is om iemand te willen helpen die niet gered wil worden. Áila’s frustratie loopt zo hoog op dat ze Rosie vraagt of ze haar baby wel wil houden; een scène die betrokkenen bij de adoptiepraktijken in Canada in de vorige eeuw (de zogeheten Sixties Scoop) niet onbewogen zullen laten. Vanaf eind jaren 50 tot in de jaren 80 werden 20.000 kinderen van oorspronkelijke bewoners onder dwang en zonder toestemming afgestaan voor adoptie. De trauma’s hiervan werken generaties lang door.

Uiteindelijk is het juist de onmacht van Áila die de makers willen delen met het publiek. “Het is één ding om jezelf een feminist te noemen, het is iets anders om zelf in zo’n situatie te zitten. Ik begrijp nu pas hoe moeilijk het is om een gewelddadige partner te verlaten. Zeker als je niets hebt om op terug te vallen omdat het systeem niet voor jou is gebouwd.”

Dit artikel verscheen eerder in OneWorld Magazine.

Movies that Matter festival geannuleerd 
De film The Body Remembers When the World Broke Open zou te zien zijn op het Movies that Matter filmfestival, dat van 20 tot en met 28 maart plaats zou vinden in Den Haag. In navolging van het advies van het RIVM heeft het festival moeten besluiten deze editie te annuleren. Een verklaring hierover is te lezen op de website.

‘Diversiteit betekent dat je voelt: deze film is ook voor mij’

Deze wereldfilms over vrouwen mag je niet missen

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons