De Syrische zwemster die migranten redde is gevangengezet

De zusjes Sarah en Yusra Mardini duwden in 2015 drie uur lang een boot met vluchtelingen voort in de Egeïsche zee, totdat die Lesbos bereikte. Nu zit de 23-jarige Sarah alweer bijna een maand vast in de zwaarbewaakte vrouwengevangenis Korydallos in Athene. Ze is niet de enige die is opgepakt: ook een aantal collega’s van de Griekse hulporganisatie waar ze voor werkte zitten vast. Hoe kan dat gebeuren? Ik sprak met een Nederlandse en een Griekse collega van deze Griekse hulporganisatie, die beiden om veiligheidsredenen niet bij naam genoemd willen worden. De angst zit er duidelijk in.

De Nederlandse collega: “Met Sarah heb ik de afgelopen drie maanden zes dagen in de week intensief samengewerkt. Ik heb gezien hoe hard Sarah zich inzet voor haar medemens. Naast haar werk als redder op zee, is ze vertaler in de medische kliniek op het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos, dat meer dan 8.000 inwoners heeft, en ze heeft bovendien geld ingezameld voor tien wasmachines voor kamp Kara Tepe.”

De Nederlander vervolgt: “Haar charisma en overduidelijke toewijding voor het helpen van haar naasten maakte het mogelijk om genoeg geld in te zamelen voor tien nieuwe wasmachines. Het is voor de ruim 1.200 inwoners van het kamp nu mogelijk om op een normale manier hun was te kunnen doen. In de medische kliniek van kamp Moria maakte Sarah het voor ruim twintig mensen per dag mogelijk om naar de dokter te gaan, dankzij haar vertaalvaardigheden. En nu zitten Sarah en drie andere collega’s onterecht vast, en zijn ze het slachtoffer geworden van een groter politiek geheel.”

“Ze werd op 21 augustus gearresteerd op de luchthaven van Lesbos toen ze het land wilde verlaten om in Berlijn verder te gaan studeren”, vertelt de Griekse collega. “Het begon zo. Sarah en een van onze collega’s, Sean, werden in februari aangehouden toen ze in een auto van de Griekse hulporganisatie reden. Er bleek een ander nummerbord onder het huidige nummerbord te zitten, een militaire. Dat was ook voor de hulporganisatie een verrassing, want ze hadden de auto gewoon gekocht. Toen Sarah en Sean werden aangehouden werden ook hun mobiele telefoons geconfisqueerd, waardoor ze toegang kregen tot een WhatsApp-conversatie met zo’n dertig andere vrijwilligers, ook van andere NGO’s.”

Wat zijn de aanklachten? “Spionage, het witwassen van geld en het lid zijn van een criminele organisatie. Spionage omdat ze een verrekijker vonden, en de politie zei dat ze naar een radiokanaal van de Griekse kustwacht hadden geluisterd. Maar ja, iedereen kan die info van de Griekse kustwacht opvangen. Als het een staatsgeheim zou zijn dan had de kustwacht hun informatie veilig moeten uitzenden”, legt de Griekse vrijwilliger uit. “Er is geen enkele communicatie tussen ons en mensensmokkelaars of vluchtelingen op boten. We hebben wel boten om mensen in nood op zee te helpen.

“En neem het argument van het witwassen van geld. Daarmee bedoelen ze waarschijnlijk dat een NGO geld ontvangt. Wij runnen een van de twee medische klinieken in kamp Moria. Daar worden mensen gratis geholpen, want de mensen hebben geen geld. Dat is bepaald geen verdienmodel. Per dag helpen we zo’n tachtig à negentig mensen. Er is geen enkel bewijs dat wij hebben geprofiteerd van dit werk. Dan zouden alle NGO’s moeten sluiten, want ze leven allemaal van donaties”, aldus de Griekse vrijwilliger.

“En wat betreft het lid zijn van een criminele organisatie: wij werken altijd samen met de Griekse kustwacht en met Frontex, die de buitengrenzen van de EU bewaakt. We volgen altijd de regels van de autoriteiten. We ontvingen van Frontex zelfs een plakkaat van erkenning.”

Op de vraag waarom de Griekse autoriteiten dit doen, antwoordt de Nederlandse vrijwilliger:  “Ik denk dat de Griekse algemene publieke opinie nu tegen de vluchtelingen is, en dat de Griekse autoriteiten met deze arrestaties andere vrijwilligers willen afschrikken. Ze willen laten zien dat als je vrijwilligerswerk doet voor vluchtelingen, je dat op eigen risico doet. Wat opmerkelijk is, aangezien de staat vrijwilligers nodig heeft. Alleen kunnen ze de crisis niet aan. Vrijwilligers en NGO’s hebben een essentiële rol gespeeld als het gaat om het bieden van onderdak en transport aan vluchtelingen en migranten. Naast medische hulp, rechtsbijstand en voedsel.”

De Nederlander vervolgt: “Daarnaast denk ik dat de overheid met het tegenwerken van zoek- en reddingsoperaties vluchtelingen wil duidelijk maken niet de oversteek naar Griekenland te maken. Dit past ook goed in het ‘containment’-beleid wat ze op de eilanden uitvoeren. In kamp Moria wonen nu bijna 9.000 mensen, terwijl er plek is voor 3.100. De omstandigheden in het kamp zijn mensonterend en vormen een nieuwe traumatische ervaring voor mensen die al zoveel narigheid hebben moeten ontvluchten. Zo willen ze potentiële nieuwkomers afschrikken.”