Demonstratie tegen Airbus bij het Okura Hotel, Amsterdam. Beeld: Zola Can
Mensenrechten

Vliegtuigbouwer Airbus verdient aan vluchtelingencrisis

Airbus bouwt niet alleen vliegtuigen voor de commerciële luchtvaart. Het bedrijf exporteert ook wapens naar conflictgebieden en levert materiaal voor de grensbewaking van Europa. Hierdoor verdient Airbus aan de vluchtelingencrisis.

Door 13 april 2018
conflict Europese Commissie Europese Unie Frontex grensbewaking grenscontrole migratie politiek vluchtelingencrisis wapenhandel
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Met Easyjet een weekje naar Malaga of een weekendje Parijs met de KLM? Grote kans dat je dan reist met een passagiersvliegtuig van luchtvaartuigbouwer Airbus. Maar Airbus doet meer dan machines maken die ons naar populaire steden en zonnige oorden vervoeren. Het is ook een wapenbedrijf en wel de nummer twee van Europa.
Het hoofdkantoor is gevestigd in Leiden.

In 2016 verkocht Airbus voor 14,5 miljard euro aan militair materieel, waaronder raketten, kernkoppen, gevechtsvliegtuigen en (aanvals)helikopters. Ze leverden onder andere aan Saoedi-Arabië en Qatar: Saoedi-Arabië voert sinds 2015 luchtbombardementen op Jemen uit, en van Qatar is bekend dat het hoofdleverancier is van wapens aan radicaalislamitische rebellen in Syrië. Amnesty International riep staten al eerder op om de verkoop te staken van wapens die in Jemen en door Syrische gewapende oppositiegroepen worden gebruikt.

Vicieuze cirkel

Behalve aan wapens verdient Airbus ook aan de bewaking van de Europese buitengrenzen: het levert grensbeveiligingsmaterieel aan de EU. Denk hierbij aan surveillancehelikopters om bootjes te spotten, camerasystemen en hekwerken. Uit een rapport van de organisatie Stop Wapenhandel blijkt dat Airbus een grote jongen is in het binnenslepen van EU-contracten voor grensbeveiliging.

Door de wapenexport naar conflictlanden en investering in grensbewaking van de EU, houdt Airbus de vicieuze cirkel van geweld en vluchtelingenpatronen in stand. Het bedrijf verdient geld aan de conflicten in en tussen landen, én aan het tegenhouden van mensen die deze conflictgebieden ontvluchten. Dubbele winst dus.

“

Het beleid van de EU is eigenlijk hun beleid [het beleid van Airbus].

Het hoofdkantoor van Airbus staat, hoogstwaarschijnlijk vanwege belastingvoordelen, in Leiden. Elk jaar komt de top van het bedrijf bijeen in hotel Okura in Amsterdam voor de aandeelhoudersvergadering. Tijdens een demonstratie bij het Okura afgelopen woensdag, georganiseerd door actiegroep Stop the War On Migrants, flyeren de demonstranten met rode verf aan hun handen. “Airbus heeft een enorme lobby binnen de EU. Ook zijn ze betrokken bij onderzoek van de militarisering van Europa. Het beleid van de EU is eigenlijk hun beleid”, vindt de woordvoerder van de actiegroep. Zwart glanzende auto’s met geblindeerde ramen rijden langs de actievoerders het parkeerterrein van het Okura op.
Actievoerders wachten op de aandeelhouders van Airbus voor de ingang van het Okura Hotel, Amsterdam.Beeld: Zola Can
Ook Mark Akkerman, onderzoeker bij Stop Wapenhandel, is bij de demonstratie. Hij pleit voor een investeringsstop in grensbewakingsmaterieel. “Europa moet ophouden met de militarisering van haar buitengrenzen. In plaats daarvan moeten veilige routes en opvang worden gecreëerd.” Hij noemt het wegnemen van oorzaken die bijdragen aan conflicten essentieel. Volgens hem draagt Europa momenteel juist bij aan deze conflicten, onder meer door wapenhandel en oneerlijke handelsverhoudingen met landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
Lobbyactiviteiten
Uit onderzoek van Akkerman blijkt dat Airbus tussen 2011 en 2015 zeker 7,5 miljoen euro aan lobbyactiviteiten uitgaf. Airbus behoort tot de European Organisation for Security (EOS), de grootste lobby voor de wapen- en veiligheidsindustrie binnen de EU. Aanbevelingen die EOS afgelopen jaren deed, worden geregeld overgenomen in het EU- beleid inzake grensbewaking. In 2010 adviseerde EOS bijvoorbeeld over een grenswachtcapaciteit op Europees niveau. Een paar jaren later startte de EU het Europese Grens- en Kustwachtagentschap, met als doel de buitengrenzen beter te beveiligen. Europees commissaris voor migratie Dimitris Avramopoulos noemt het agentschap “het Europese antwoord dat we nodig hebben om de migratie- en veiligheidsuitdagingen van de 21ste eeuw aan te gaan.”

Eurofighter Typhoon

De website van Airbus voor ‘verdedigingsmaterieel’ – hun benaming voor militair materieel aanduiden – giet alles in termen van dreigingen en oplossingen. Illegale migratie en terroristische aanslagen zijn een dreiging, surveillancesystemen en commando- en controlesystemen een oplossing. Op deze site pronken de Eurofighter Typhoon (een gevechtsvliegtuig) en Tiger HAD multi-role attack (de nieuwste aanvalshelikopter). Voor de populaire Eurofighter is zelfs een aparte website in het leven geroepen, waar trots wordt verteld dat het gevechtsvliegtuig sinds 2015 meer dan 900 keer is ingezet in Syrië en Irak.

Frontex is het Europees grensagentschap dat zich op het bewaken en controleren van de Europese buitengrenzen richt; het krijgt geld via de Europese Commissie. Het budget van Frontex is de afgelopen jaren fors gestegen: in 2017 was het 281 miljoen, wat naar verwachting in 2020 oploopt tot 322 miljoen. Frontex is betrokken bij terugkeeroperaties en coördineert de inzet van technische apparatuur die gebruikt wordt in grenslanden, apparatuur die geleverd wordt door bedrijven die een contract hebben met de EU. De nieuwste aanwinst van Frontex is de Space Data Highway, een geavanceerd satellietsysteem dat voor een snelle overdacht van data moet zorgen. Frontex zet het in om drones te monitoren. Het satellietsysteem is ontwikkeld door, je raadt het al, Airbus.

Demonstratie tegen Airbus bij het Okura Hotel, Amsterdam.Beeld: Zola Can
De aanschaf van bewakingsmaterieel en contracten met wapenproducenten van de Europese Commissie staan in schril contrast met haar opvattingen over de bescherming van burgers en humanitaire acties. De Europese Commissie noemt het zoeken naar een duurzame oplossing voor vluchtelingen en binnenlandse ontheemden “een grote uitdaging”. Het liefst ziet zij vluchtelingen vrijwillig terugkeren naar hun thuisland, maar zij erkent dat “gebrek aan politieke oplossingen voor conflicten” velen van die terugkeer weerhoudt.

Inderdaad: een welhaast ondoenlijke uitdaging, zeker nu blijkt dat de EU en de EC de groeiende wapenexport en grensbewakingsmarkt, die deze gedwongen ontheemden deels creëert, niet bestrijdt maar juist stimuleert.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons