Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Een rijk dorp in Zwitserland wilde geen vluchtelingen opvangen en koos ervoor in plaats daarvan een boete van 300.000 euro per jaar te betalen.
Het is een van de punten die ter discussie staat in de laatste aflevering van ‘Change your mind’, een filosofisch discussieprogramma van omroep HUMAN. Tijdens de uitzending gaat het over de vraag hoe ‘de markt’ een oplossing kan bieden in het vluchtelingendebat.
Het vluchtelingendebat is anno 2018 nog steeds een verhit onderwerp van discussie in de media. Wat te doen met de duizenden mensen die hun land ontvluchten voor oorlog en geweld? Steeds meer overheden, ‘bezorgde’ burgers en andere initiatieven kijken naar oplossingen die de markt zou kunnen bieden. Zo kochten buurtbewoners van de Linieweg in Den Helder een villa om te voorkomen dat daar een asielzoekerscentrum in gehuisvest zou worden. Australië verscheept zijn vluchtelingen naar eilandjes midden in de oceaan, een methode die inmiddels ook bij Europese politici in de smaak valt. Zo sprak Søren Espersen, parlementslid van de Deense Volkspartij – de tweede partij van het Scandinavische land – al eens zijn verwondering uit voor dit Australische model.
Saskia Bonjour is universitair docent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en is gespecialiseerd in immigratiebeleid in Nederland en Europa. Wat vindt zij van het fenomeen van het afkopen van de opvang van vluchtelingen?
Wat is het gevolg van de ‘vermarkting’ als oplossing voor de komst van vluchtelingen?
“Stel dat in Nederland de meest welvarende gemeenten zouden kunnen betalen om géén asielzoekerscentrum op hun grondgebied te hebben. Wat voor boodschap straalt dat dan uit naar de mensen in minder welvarende gemeenten? Ten eerste straalt dat uit dat het opvangen van asielzoekers een ‘rotklus’ is, iets nadeligs. En ten tweede dat het opvangen van mensen in nood niet écht een plicht is – want als je genoeg geld hebt hoeft je het niet te doen. Dat lijkt me moreel onjuist en ook funest voor het draagvlak voor asielopvang.”
“Stel dat in Nederland de meest welvarende gemeenten zouden kunnen betalen om géén asielzoekerscentrum op hun grondgebied te hebben. Wat voor boodschap straalt dat dan uit naar de mensen in minder welvarende gemeenten? Ten eerste straalt dat uit dat het opvangen van asielzoekers een ‘rotklus’ is, iets nadeligs. En ten tweede dat het opvangen van mensen in nood niet écht een plicht is – want als je genoeg geld hebt hoeft je het niet te doen. Dat lijkt me moreel onjuist en ook funest voor het draagvlak voor asielopvang.”
“Een negatieve houding tegenover vluchtelingen heeft te maken met werkloosheid en de invloed van populistische politici
Waarom is de kritische houding ten opzichte van de komst van vluchtelingen nog steeds zo sterk aanwezig, terwijl het aantal vluchtelingen dat naar Europa komt de laatste jaren afneemt?
“De kritische houding is vooral te vinden in de politiek en daarmee ook in de media. Als je kijkt naar de laatste opiniepeiling van het CBS, zie je bijvoorbeeld dat Nederlanders helemaal niet zo negatief zijn over de opvang van vluchtelingen. Maar ook als het aantal migranten wel zou stijgen, wil dat niet zeggen dat het collectieve negatieve gevoel groeit. Een negatieve houding tegenover vluchtelingen heeft vooral te maken met het werkloosheidspercentage en de invloed van populistische politici. In bijvoorbeeld Italië en Zwitserland is dat nu het geval.”
“De kritische houding is vooral te vinden in de politiek en daarmee ook in de media. Als je kijkt naar de laatste opiniepeiling van het CBS, zie je bijvoorbeeld dat Nederlanders helemaal niet zo negatief zijn over de opvang van vluchtelingen. Maar ook als het aantal migranten wel zou stijgen, wil dat niet zeggen dat het collectieve negatieve gevoel groeit. Een negatieve houding tegenover vluchtelingen heeft vooral te maken met het werkloosheidspercentage en de invloed van populistische politici. In bijvoorbeeld Italië en Zwitserland is dat nu het geval.”
De cijfers die Bonjour aanhaalt komen uit een publicatie van het Centraal Bureau voor de Statistiek die in maart van dit jaar verscheen. Daaruit blijkt dat 77 procent van de Nederlandse volwassen bevolking vindt dat Nederland vluchtelingen moet opvangen die door oorlog of vervolging hun land zijn ontvlucht. Volgens cijfers van het statistiekbureau is 22 procent van de Nederlandse bevolking van mening dat de komst van vluchtelingen een bedreiging vormt voor de Nederlandse normen en waarden.
Zouden landen hun plicht voor het opnemen van vluchtelingen moeten kunnen afkopen?
“Dat lijkt me heel problematisch, omdat de kans groot is dat vluchtelingen dan terechtkomen in landen met kleine economische groei en weinig middelen. Landen als Griekenland of Italië zijn minder geschikt, omdat jongeren er nauwelijks werkperspectief kunnen vinden. Maar ook moreel gezien vind ik het onverantwoordelijk. Ik kan de rekening van het ziekenhuisbezoek van mijn oma betalen, maar dat wil niet zeggen dat ik met haar meeleef. Een zorgplicht is iets anders dan een rekening betalen. Een land zou meer moeten investeren in mensen in nood.”
“Dat lijkt me heel problematisch, omdat de kans groot is dat vluchtelingen dan terechtkomen in landen met kleine economische groei en weinig middelen. Landen als Griekenland of Italië zijn minder geschikt, omdat jongeren er nauwelijks werkperspectief kunnen vinden. Maar ook moreel gezien vind ik het onverantwoordelijk. Ik kan de rekening van het ziekenhuisbezoek van mijn oma betalen, maar dat wil niet zeggen dat ik met haar meeleef. Een zorgplicht is iets anders dan een rekening betalen. Een land zou meer moeten investeren in mensen in nood.”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
