‘Ja, de Inheemse bevolking van Suriname bestaat nog!’

Suriname, het land waar ik ben geboren, als dochter van een Inheemse moeder en een creoolse vader. Wij noemen onszelf niet graag Indianen maar Inheems of Kalinya’s. In Suriname wonen er verschillende Inheemse stammen. De Kalinya’s (Caraïben), de Lokono’s (Arowakken) wonend aan de kuststrook, en de Akoerio, Trio en Wayana wonen meer in het binnenland van Suriname.

5000 jaar oude rotstekeningen

Al duizenden jaren wonen de Inheemse samen met de planten en dieren. Zij leven van het land en van de jacht. Vrij van een materialistische wereld zoals wij die kennen. De oudste archeologische vondsten zijn 5000 jaar oude rotstekeningen in Zuid-Suriname. Het vermoeden is dat religieuze Inheemse leiders deze hebben gemaakt.

Mijn moeder komt uit het Caraïbisch Inheemse dorp Akarani, ook wel Bigi Poika genoemd. Zij treedt vaak op met haar muziekgroep Pawana in kleurrijke traditionele klederdracht. Ik ga met veel plezier terug naar Suriname. Het is altijd een mooie beleving als we op bezoek gaan bij oma in het dorp Bigi Poika. Daar genieten wij van de ongerepte natuur. We maken wandelingen door het bos met mijn neefje van acht jaar als gids. We overnachten in hangmatten in de hut van oma of ander een familielid. Ik heb veel bewondering en respect voor de manier waarop de Inheemsen overleven. De oudere generatie verbouwt nog steeds haar eigen cassave en de mannen gaan op jacht voor hun favoriete gerecht Atyupo (Peprewatra), een pittige soep met wildvlees of vis en cassavebrood. In de avonduren zitten we rond het kampvuur en vertellen de familieleden oude volksverhalen over de geestenwereld en onze voorouders.  Alles heeft volgens hen een ziel, zelfs een blad van een boom. Alles heeft een spirit en daar moet je respect voor hebben! Zij leren ons dat wij allen deel uitmaken van een groter geheel. Daarom mogen we anderen geen schade aan brengen, want daarmee zouden we onszelf schaden.

Wat mij het meest verbaast, is dat Suriname de rechten van de Inheemse nog steeds niet wettelijk heeft vastgelegd. De Surinaamse grondwet kent dus eigenlijk geen Inheemsen. De oorspronkelijke bewoners van Suriname bestaan dus eigenlijk niet. Wíj bestaan niet. Zolang de Inheemsen geen erkenning krijgen, hebben zij geen recht tot inspraak over hun dierbare land waar zij al duizenden jaren op hebben geleefd. En verliest de wereld een rijkdom aan kennis die ons zou kunnen helpen beter in balans te komen.

Erkenning is nog ver te zoeken

De Verenigde Naties hebben 9 augustus wereldwijd uitgeroepen als Internationale Dag der Inheemse Volken. De instelling van deze dag is al een klein stukje erkenning van ons bestaan. De  doelstelling is dat de nationale overheden stilstaan bij de behoeften van de ‘oorspronkelijke bewoners’. Nou, denk ik even hardop: ‘Als dat zo is, moeten ze wel eerst erkenning van bestaan krijgen, toch?’ Suriname heeft 9 augustus uitgeroepen tot een nationale feestdag. Ik citeer: ‘De dag staat symbool voor respect en erkenning van de Inheemse bevolking’. Erkenning is hier nog ver te zoeken, daarbij dus ook het respect.

In februari 2016 werd Suriname al door het Inter-Amerikaans Hof voor de Mensenrechten op de vingers getikt over deze kwestie. Het orgaan oordeelde namelijk dat de Surinaamse staat de wettelijke erkenning van de grondenrechten van de inheemse volkeren niet goed heeft geregeld.

Ik hoop dat de Surinaamse overheid in dialoog blijft met de Inheemse Surinaamse gemeenschap en dat wij samen tot  een  passende oplossing komen. Hopelijk ondertekent Suriname straks het ILO169. Dat is het belangrijkste bindende verdrag in het internationaal recht betreffende Inheemse volken en een voorloper van de Verklaring van de Rechten van Inheemse Volken. Tot nu toe hebben 22 landen ILO-conventie 169 geratificeerd, waaronder Nederland in 1998. Nu Suriname nog.
In Suriname leven naar schatting minder dan 20.000 Inheemsen op een bevolking van bijna 600.000. Het is dus lastig voor hen om een vuist te maken. Nederland heeft een historie met Suriname, en op de eerste plaats met de oorspronkelijke bewoners. In Nederland wonen nog veel afstammelingen van de Inheemsen. Laten wij dus ons geluid ook hier uit Nederland horen!

Welke Surinamer kent ze niet? De twee indianen met schild die vol trots op het nationale wapen staan afgebeeld, met daaronder de woorden Justitia, Pietas, Fides. Vertaald uit het Latijn betekent dat: gerechtigheid, vrede en trouw. Laat die trots tot zijn recht komen en geef de oorspronkelijke bewoners waar zij recht op hebben.

Petitie

Wil je meedoen? Teken de petitie voor meer rechten voor inheemsen.