Wat was je eerste indruk?
‘Het was meteen duidelijk dat de Rwandese kleuterscholen compleet anders zijn dan die in Nederland. Zo zitten er op één van mijn scholen ruim 100 kinderen van 3 tot 6 jaar op elkaar gepropt in een ruimte die meer wegheeft van een schuur dan een klaslokaal. De vloer is van klei, dus bij een forse regenbui verandert die al snel in een modderbad. Er zijn te weinig zitplekken en er is zijn nauwelijks lesmaterialen. Maar er is gelukkig wél een heel enthousiaste juf. Met veel creativiteit weet zij van niets toch nog iets te maken. Heel motiverend.’
Wat moet er op de scholen gebeuren?
‘Samen met een lokale vrijwilliger werk ik op ik 6 scholen met in totaal 7 kleuterleerkrachten. Op elke school is de situatie anders, maar er is één gemeenschappelijke deler: alle leerkrachten zijn erg gemotiveerd om met goed kleuteronderwijs aan de slag te gaan. Ze hadden alleen geen flauw idee hoe. Voor de komst van VSO hadden ze niet of nauwelijks training gehad in kleuteronderwijs. Deze leerkrachten hadden kleuteronderwijs nog nooit in de praktijk meegemaakt.
Vergelijk het met leren zwemmen, zonder ooit iemand te hebben zien zwemmen of uberhaupt weten wat zwemmen is. Als je dan alleen op het droge oefent en daarna direct in het diepe gegooid wordt, kun je je voorstellen dat de meeste mensen zouden verdrinken.
Kun je een voorbeeld noemen waaruit dat bleek?
‘De scholen hadden een box met spelmateriaal gekregen van een hulporganisatie. Maar de leerkrachten wisten totaal niet wat ze ermee konden doen en dus stond de box al een jaar onaangetast in het kantoor van de directeur. Ze hebben dus wel geleerd dat ze spelletjes moeten aanbieden, maar ze begrepen de spellen meestal vaak zelf niet.’
Hoe ga je te werk?
‘Met mijn achtergrond als leerkracht geef ik vooral praktische tips. Ik coach de leerkrachten op de werkvloer. We hebben bijvoorbeeld op elke school laten zien waarvoor het spelmateriaal uit de box bedoeld is en hoe ze de materialen kunnen gebruiken. Inmiddels kunnen meerdere leerkrachten al zelfstandig ‘zwemmen’. Ze delen hun kennis ook weer in trainingen aan andere leerkrachten. Ze zijn ontzettend blij met onze hulp. En ze grijpen het leren van nieuwe vaardigheden met beide handen aan. Ze willen niets liever dan beter onderwijs voor de kleuters.’
Welke veranderingen zie je?
‘Toen we in een klas voor het eerst spelmateriaal klaarlegden, bleven de kinderen alleen maar afwachtend kijken. Toen brak mijn hart. Van nature willen kinderen alles uitproberen en ontdekken, maar deze kinderen wisten gewoon niet wat ze moesten en mochten doen. Ze waren niet gewend om op school te spelen en initiatief te tonen.
Inmiddels hebben we samen met de leerkrachten de lessen gestructureerder, leuker en creatiever gemaakt. Het gaat misschien niet zo snel als we zouden willen, maar we zien vooruitgang. Kinderen lopen vrolijk en lachend rond en spelen met veel verbeelding. Ze bouwen huizen met afgedankte stenen, spelen met zelfgemaakte auto’s en gebruiken lege tomatenpureeblikjes als pannetjes.’
Waar ben je trots op?
‘Dat we in een jaar tijd al heel veel hebben bereikt. Het kleuteronderwijs is een stuk aantrekkelijker en van betere kwaliteit. Het is een flinke uitdaging om te integreren in een nieuwe cultuur waar time-management, communicatie en planning anders gaan dan ik gewend ben. Ik heb te maken gehad met teleurstellingen en tegenslag, maar heb het elke keer kunnen ombuigen naar een kans of uitdaging. Mijn doorzettingsvermogen, veerkracht en positieve houding – daar ben ik trots op.’
Ga ook
VSO zoekt meer professionals zoals Gerjanne. Mensen die net als haar de situatie in ontwikkelingslanden willen verbeteren. Ga ook.
Of steun financieel zodat professionals als Gerjanne hun kennis kunnen delen.
