Ceci n’est pas une bloempot.
Mensen denken vaak dat ze zich in het leven laten leiden door verstandelijke overwegingen. Dat is echter een illusie. Ervaringen hebben een veel groter effect op ons gedrag dan al onze overpeinzingen bij elkaar. Rokers weten dat roken slecht is en toch stoppen ze niet. Tot ze hun eerste hartaanval ervaren. Dat is wat je noemt een life-changing experience. Ik wil een van mijn ervaringen met jullie delen. Hoe een bloempot mijn kijk op ontwikkelingshulp veranderde.
Toen ik nog studeerde reisde ik een aantal maanden door Midden-Amerika. Ik kwam in Nicaragua op een finca, een collectieve koffieboerderij waar dertien gezinnen woonden. Ik was daar om de vulkaan te beklimmen waar de koffieplantages tegenaan waren gepland. Toen ik ’s avonds aankwam, was ik precies op tijd om bij de koffieboeren aan te sluiten voor het eenvoudige avondmaal: bonen met rijst.
De volgende ochtend stond ik vroeg op en keek hoe de mist uit de vallei trok. Achter mij kraakten de planken van de veranda en een oude man zette een grote mok koffie en een bord voor mij neer. Het ontbijt bestond uit rijst met bonen. Hij glimlachte vriendelijk en gaf me een geplastificeerd a4tje.
Ik las dat ik voor twaalf cent mijn waterfles kon vullen met water dat gefilterd was door een soort bloempot van gebakken klei. Op het a4tje stond in gebrekkig Engels uitgelegd hoe het waterfilter werkte. Je vulde de bloempot met water, hing hem op de rand van een emmer en in een uur lekte het water erdoorheen en had je een emmer schoon water. Ik vond het briljant: eenvoudig, goedkoop en doeltreffend.
Maar nu komt het: van de twaalf cent stortten de boeren vier cent in een fonds dat boeren in Oeganda leerde om ook dit soort waterfilters van klei te maken. Kijk, daar was ik die ochtend dus van onder de indruk.
Nicaragua is een van de armste landen van Zuid-Amerika. Toch waren ze bereid om hun bescheiden welvaart te delen met de boeren in Oeganda, die nog armer waren. Op een bepaalde manier werd ik er die ochtend door geraakt. Het veranderde mijn kijk op ontwikkelingssamenwerking. Iedereen kan iets doen. Ook ik als arme student dus, met mijn studiefinanciering die twee keer het maandinkomen van een gezin in Nicaragua telde.
Vier cent is zoveel meer dan niets.
David van Bodegom