Afgelopen maart kreeg een Colombiaanse collega uit het team van CNV Internationaal de kans om drie uur lang af te dalen in een van de mijnen van Bolivia. Op een hoogte van 4.000 meter in de regio Oruro ligt de Huanuni-mijn die tin mijnt, een metaal dat cruciaal is voor de Nederlandse energietransitie naar zogenaamde groene energie. De ervaring, hoe indrukwekkend ook, was heel gevaarlijk en confronterend.
“We liepen in zware overalls, met helmen die van onze hoofden gleden en rubberen laarzen. We gingen 400 meter onder de grond in een ‘lift’, die eerder een onbeschermde kooi was. Een aantal weken voor ons bezoek was er een mijnwerker onthoofd als gevolg van deze lift. Binnen in de mijn werd ons uitgelegd hoe we moesten omgaan met gasvorming: ‘Zodra je iets voelt tintelen op je huid, moet je niet meer inademen en direct teruglopen.’ In de mijnen kunnen dodelijke gassen ontstaan, zoals koolmonoxide. Verder was het vochtig en doorweekt; op sommige stukken waren er temperaturen van 16°C en andere waar het plotseling veranderde tot 38°C. We werden blootgesteld aan fijnstof, dat kan leiden tot een dodelijke aandoening van stoflongen. We zagen de mijnwerkers werken zonder ventilatie, zonder toegang tot basisdiensten zoals toiletten, hydratatie of fatsoenlijke ruimtes om te eten. In de diepere lagen van de mijn werd dynamiet gebruikt om explosies te veroorzaken, met alle risico’s van dien. Drie uur lang zagen we het zonlicht niet en waagden we ons om de mijn te verkennen op dezelfde manier als de mijnwerkers dat elke dag doen.”
En deze ervaring bestaat niet alleen in Zuid-Amerika. Neem bijvoorbeeld de nikkelindustrie in Indonesië, een cruciale leverancier van grondstoffen voor onze energievoorziening. Zo was er afgelopen januari een brand in de mijn in Morowali, waar 21 mijnwerkers zijn omgekomen. En dat niet alleen, mensen worden gedwongen om overuren te draaien vanwege de lage lonen, waardoor ze vermoeid in levensgevaarlijke mijnen werken. Bovendien worden lokale bewoners weggejaagd van hun land om plaats te maken voor een gigantische industrie. Er worden talloze informele huizen neergezet waar arbeidsmigranten moeten verblijven om aan onze ambitie voor de energietransitie te voldoen. Deze huizen bevatten geen fatsoenlijke leefomstandigheden en hebben bijvoorbeeld geen riolering.
We moeten zorgen dat onze energietransitie eerlijk en rechtvaardig is voor alle betrokkenen, van mijnwerkers in Indonesië tot arbeiders in Zuid-Amerika en Zuid-Afrika. We krijgen een eerlijke verandering alleen als we eerlijke afspraken maken, met een eerlijke prijs, zodat de arbeiders die het hardst werken er ook echt beter van worden. Het nieuwe kabinet zou moeten streven naar het opzetten van gelijke partnerschappen voor een Eerlijke Energietransitie, zodat Nederland ook in de toekomst van energie kan worden voorzien. Kabinet, zorg ervoor dat we een energietransitie doormaken, zodat Nederland niet langer afhankelijk is van fossiele brandstoffen en stop de uitbuiting van mijnwerkers als gevolg van deze verandering. Dat is een win-winsituatie.
De zojuist aangenomen Europese richtlijn voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (CSDDD) biedt een goed perspectief voor het maken van concrete afspraken om arbeidsomstandigheden te verbeteren. Op 24 april 2024 is deze richtlijn aangenomen, die bedrijven verplicht om de negatieve impact te identificeren en voorkomen in hun eigen activiteiten, de activiteiten van dochterondernemingen, en de activiteiten van zakenpartners in de gehele keten.
