Adri Bout komt net als veel andere Zeeuwen uit een visserijfamilie: zijn vader was visser en ook Adri’s broers gingen de visserij in. Vanaf de eerste rij zag hij de visbestanden in de Noordzee achteruitgaan. Het zette hem aan het denken. “Als we over een paar decennia ook nog willen genieten van alles wat de zee ons biedt, dan zullen we de wilde visoogst wel móeten aanvullen met kweekvis,” vertelt de 65-jarige pionier.
Met een hart voor duurzaamheid ging Adri halverwege jaren negentig met zijn idee aan de slag. In zijn bedrijf Seafarm combineert hij nu een innovatieve tarbotkwekerij én de duurzame visserij op mesheften. Zoon Dave is inmiddels directeur/mede-eigenaar in het bedrijf en dochter Judith is leidinggevende in het Seafood-restaurant, waar iedereen de duurzaam gevangen of gekweekte vis kan proeven.
Zoals Adri zijn er meer ondernemende Zeeuwen die de visserij willen vernieuwen en verduurzamen. Kees Kloet is oprichter van Kingfish Zeeland BV: de eerste Yellowtail Kingfish kwekerij ter wereld die de ASC-certificering behaalde. Dutch Yellowtail is een type witvis met een opvallende gele streep op het lichaam en een geel staartje. Door meerdere chefkoks wordt de vis inmiddels gebruikt als alternatief voor de blauwvin- en geelvintonijn, die in veel gebieden wordt overbevist. Dutch Yellowtail is onder andere heel geschikt voor sushi, maar ook voor de Italiaanse keuken. In Nederland en België is de vissoort nog relatief onbekend, maar oprichter Kees Kloet is vastberaden daar snel verandering in te brengen. Een eerste slag is al geslagen: Kingfish ligt als Zeeuws streekproduct bij de Albert Heijn onder het label Streeckgenoten.
Terug naar Adri Bout en zijn Seafarm; de eerste tarbotkweker ter wereld. In een indrukwekkende, verticale installatie in een loods aan de wal, creëert hij de ideale omstandigheden voor de vissen. Het levert ieder jaar zo’n honderd ton tarbot op. De platvis leent zich goed voor de kweek, hij is smakelijk en de prijs is goed. “Ik heb er jaren over gedaan om alles precies goed te krijgen: het juiste voer, de waterkwaliteit, de stroming, het broeden… alles hebben we zelf uitgezocht, met vallen en opstaan.” Aldus Adri. Op dit moment zit de kwekerij middenin het proces om de ASC-certificering te krijgen voor verantwoord gekweekte vis.
De Seafarm visserij op mesheften is al sinds 2012 MSC-gecertificeerd. De Voordelta, een beschermd natuurgebied voor de Zeeuwse kust, is de plek waar op de mesheften wordt gevist. Het is een schelpdiersoort die in Nederland en België nauwelijks wordt gegeten, maar die als delicatesse erg gewild is in Zuid-Europa. De mesheften van Seafarm worden duurzaam gevangen op een manier die de natuur zo min mogelijk verstoort. Er wordt lucht in de bodem gebracht waardoor de schelpdieren samen met de luchtbellen omhoog dwarrelen. De kleine schelpjes gaan terug de zee in zodat ze de kans krijgen om verder te groeien.
Zeeuwse vispioniers zoals Adri en Kees geven met hun ondernemersgeest niet alleen een toekomst aan de vissersfamilies die hier wonen, maar ook een mooi voorbeeld voor de rest van de wereld. Vanuit Spanje, Zuid-Korea en China komen ze naar de zuidkant van de Oosterscheldekering om de duurzame innovaties met eigen ogen te zien.
Adri Bout: “Wij kijken hoe de natuur het zelf allemaal regelt. De efficiëntie van de natuur is voor ons leidend, die laat precies zien hoe het echt moet. Daar geloof ik in.” Het innovatieproces is niet afgerond nu de vissen gezond zijn en goed groeien. “Duurzaamheid en innovatie zijn continue processen”, voegt Adri toe. “We zijn nu bezig met aanpassingen waardoor we straks ook minder energie en grondstoffen nodig hebben.”
Om de wereld te voeden, kunnen we niet zonder duurzame visserij. Daarnaast zal, om de druk op onze wateren nog verder te verminderen, de vis op ons menu steeds vaker uit een kwekerij afkomstig zijn. Door vis, schelp- en schaaldieren te kopen met het ASC- of MSC-keurmerk draag je er als consument aan bij dat steeds meer visserijen en kwekerijen duurzaam innoveren. Zodat ook onze kinderen en kleinkinderen kunnen genieten van al het goeds uit de zee.
