Vliegen is de veiligste manier van reizen, herinnert de luchtvaartmaatschappij je aan het begin van iedere vlucht. Is dat in Afrika ook zo? Vijftig procent van alle vliegtuigongelukken gebeuren in Afrika, terwijl maar twee procent van al het vliegverkeer op het continent plaatsvindt. Als vliegen echt de veiligste manier van reizen is, dan kun je wel nagaan hoe slecht de statistieken van de Afrikaanse wegen zijn.
Ik heb een keer een stukje zelf mogen vliegen in het vliegtuigje van een vriend uit Burkina Faso. Op het vliegveld van Ouagadougou gingen we ergens achteraf door een hek met een hangslot naar binnen. Zone limitée – Restricted area, stond er op het hek, waar overigens zo’n groot gat in zat, dat het opendoen ervan meer een formaliteit was.
Klassiek plaatje
We groetten een aantal Franse expats die in de Aéro-club de Ouagadougou aan de van ruwe houten planken getimmerde bar hingen. Het was het klassieke plaatje van mannen in kaki overhemden met pilotenbrillen, sterke drank en een verveelde serveerster die de glazen droogde. Ventilatoren aan het plafond draaiden langzaam rondjes.
Gold rush
De man ging me voor naar de hangar. Hij wees naar een paar gestationeerde vliegtuigjes en vertelde sterke verhalen over de eigenaren. De meeste piloten bleken regelmatig in opdracht van de goudmijnen te vliegen die hun goud veilig willen vervoeren. Zo bleek vervoer door de lucht toch de veiligste weg.
De man vertelde hoe de vliegtuigjes afgeladen werden met goud waar bovenop dan nog een potige bewaker plaatsnam. Je had de hele startbaan nodig om voldoende snelheid te ontwikkelen met al het gewicht. Ooit was een doodsbenauwde bewaker uitgestapt omdat hij op het laatste moment niet durfde te vliegen. De piloot had hem uit laten stappen onder de belofte terug te keren naar de hangar, maar zodra de bewaker uitgestapt was steeg de piloot op en kwam nooit meer terug.
Onervaren
Het vliegtuigje van de man was een klassiek rood/wit metalen vliegtuigje, veel mooier dan de moderne kunststof vliegtuigjes die er ook stonden. Hij vertelde dat hij het had gekocht in Nigeria. Gewoon omdat hij er verliefd op was. Hij had zijn vliegbrevet niet eens. Hij liet de motor reviseren in Amerika, haalde daar gelijk zijn pilot license en vloog zijn eerste solovlucht met een extra benzinetank op de passagiersstoel terug naar Europa.
Montagefoutje
De man tilde de motorkap van het vliegtuigje op, pakte een Engelse sleutel en schroefde een slang los. ‘Even olie peilen’ zei hij en legde uit dat er onlangs een nieuwe motor in was gegaan die eigenlijk de luchtinlaat aan de verkeerde kant had. Hierdoor moest hij eerst de luchtinlaat losschroeven om bij de oliepeilstok te kunnen.
Nadat we vaststelden dat er voldoende olie was schroefden we de luchtinlaat weer op zijn plek en vergewisten ons ervan dat beide benzinetanks voldoende nivo hadden. We proefden nog even of er echt benzine uit de leiding kwam en geen water zoals iemand onlangs was overkomen toen zijn benzine was gestolen. De handelingen van de man kwamen allemaal zeer geroutineerd over en dat was waarschijnlijk de reden dat ik toch ben ingestapt.
Zelfgebouwd
Toen we naar de startbaan taxieden, wees hij naar een klein vliegtuigje aan de zijkant van de hangar, helemaal overgroeid met klimplanten. ‘De Chesna van een Israëlische wapenhandelaar die hals over kop het land moest verlaten. Het staat er nu al vijf jaar. Ik denk niet dat hij ooit nog terugkomt, zonde.
In de lucht mocht ik ook een stukje vliegen. Het voelde te gek. Bij de man thuis ontmoette ik even later Joost Conijn, de man die met zijn zelfgebouwde vliegtuig door Afrika vloog. Hij logeerde met malaria een paar dagen in Ouagadougou. Onlangs las ik zijn boek Piloot tussen Goed en Kwaad over luchtbellen in de benzineleiding, stotterende motoren en luchtvaartautoriteiten in de jungle. Een prachtig relaas.
Of vliegen in Afrika nu echt de veiligste manier van reizen is weet ik niet, maar avontuurlijk is het zeker.
David van Bodegom
www.davidvanbodegom.nl