Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) kondigde maandag aan dat het Zweedse Vattenfall, het moederbedrijvan Nuon, de aanbesteding voor park Hollandse Kust Zuid gewonnen had. Het windpark wordt 22 kilometer uit de kust van 1 gebouwd en gaat tussen de 700 en 750 megawatt leveren – genoeg stroom voor anderhalf miljoen huishoudens.
Kapitaalintensief
Nederland is daarmee na Duitsland het tweede land dat een offshore windturbinepark laat bouwen zonder dat er subsidie aan te pas komt. Omdat het Duitse park pas in 2025 en het Nederlandse al in 2022 in bedrijf moet zijn, is er sprake van een Nederlandse primeur.
‘Een windpark bouwen op zee is een vrij kapitaalintensieve onderneming’, legt Berend Potjer, directeur van NWEA 2 uit. Met Park Hollandse Kust Zuid is een bedrag van een miljard gemoeid. ‘Dat bedrag moet vooraf worden geïnvesteerd en daarna terugverdiend met de verkoop van stroom3. Tot voor kort werd er dan een gegarandeerde minimumprijs afgesproken: als de stroomprijs onder een bepaald niveau zakte, dan zou de overheid bijspringen. Daarmee werd het risico voor de partijen die zo’n park gaan exploiteren s afgedekt. Dat heette dan subsidie. En daar is nu dus geen sprake van.’
“Tot voor kort werd er dan een gegarandeerde minimumprijs afgesproken. Dat was subsidie. Voor het eerst is daar geen sprake van
De enige kanttekening daarbij is dat netbeheerder Tennet de kabel en het ‘stopcontact’ waarmee het park aan het stroomnet wordt aangesloten zal bouwen. En ook het bodemonderzoek voor het park wordt door de overheid betaald. Potjer: ‘vroeger moesten bedrijven dat onderzoek zelf doen. Dat betekende stevig investeren voordat je überhaupt wist of je kon gaan bouwen. Nu is dat omgekeerd. De overheid wijst een plek aan voor een windpark, doet een deel van het vooronderzoek en vraagt aan de markt voor welke kWh-prijs zij het park kunnen bouwen en exploiteren. Daarmee weten marktpartijen waar ze aan toe zijn en dan kunnen ze intekenen op de klus.’
Risico’s
Bloomberg noemde het eind vorig jaar nog onzeker of het überhaupt haalbaar was voor bedrijven om daarop in te tekenen, maar dat bleek zeer zeker het geval. Vattenfall won de aanbesteding, concurrenten Innogy, het moederbedrijf van Essent, het Noorse Statoil en consortium WitWind, bestaande uit Van Oord, Eneco en een dochterbedrijf van Mitsubishi, hadden het nakijken.
Wiebes benadrukte dat Vattenfall heeft gewonnen omdat ze de risico’s het best heeft afgedekt. Potjer denkt dat Vattenfall dat kan doen omdat het bedrijf veel grote stroomafnemers in zijn klantenbestand heeft. ‘Vattenfall/Nuon is een flinke speler op de APX, de Amsterdam Power Exchange. Op dat soort energiebeurzen spelen afspraken waarbij grote hoeveelheden energie over een langere periode worden verkocht een veel grotere rol. De opmerking van Wiebes lijkt er op te duiden dat Vattenfall de stroom goed kwijt kan. Ze hebben er schijnbaar een goed plan onder liggen.’
“Als je het park vandaag zou moeten opleveren, met de turbines van vandaag de dag, dan zou het denk ik moeilijk uit kunnen
Ook hoogleraar Simon Watson, directeur van het Delftse onderzoeksinstituut DUWIND beaamt dat ‘de grote bedrijven die in staat zijn hierop te bieden, een beetje een gok nemen. Dat wil niet zeggen dat ze het niet voor elkaar gaan krijgen, maar ik denk dat er wel een zeker risico zit in de prijs die ze bieden. Ze nemen een voorschot op de zich ontwikkelende techniek. Als je het park vandaag zou moeten opleveren, met de turbines van vandaag de dag, dan zou het denk ik moeilijk uit kunnen.’
Watson: ‘Vorig jaar bedroeg de totale Nederlandse windenergieproductie, dus op land en op zee, 8,6% van de totale elektriciteitsproductie. Bijna zeker, de laatste maand moest ik extrapoleren want daarvan was de data nog niet compleet. Hollandse Kust Zuid zou ongeveer een derde meer leveren. Daarmee gaat het aandeel wind in de in Nederland opgewekte energie in een keer naar zo’n 12%, give or take.’
Innovatie en kosten
Volgens Watson heeft de reductie in kosten van de afgelopen jaren veel te maken met ‘innovaties in onderzoeksvelden waar wij ons mee bezighouden: onderhoud is bijvoorbeeld een grote factor in de kosten die offshore windenergie met zich meebrengt. En slijtage. Door betere aerodynamica kan je de belasting van de wieken beter afstemmen, waardoor je misschien iets minder energie opwekt, maar wel de levensduur van de molens significant verlengt en dus enorm veel kosten bespaart. Wij doen hier onderzoek naar de materialen en ontwerpen voor de wieken.’
“De grootste windturbines zijn binnenkort zo hoog als de Eiffeltoren. Momenteel weten we eigenlijk niet hoe groot ze kunnen worden
Bovendien nemen de kosten af doordat windmolens steeds groter en dus krachtiger worden. ‘De grootste windturbines zijn binnenkort zo hoog als de Eiffeltoren en hebben een diameter die ruim twee keer zo groot als de spanwijdte van de Airbus A380 4. Momenteel weten we eigenlijk niet hoe groot ze kunnen worden…’
Windenergie-expert en consultant Chris Westra betwist echter dat de kostenreductie vooral voor rekening is van innovatie: ‘industrialisatie is het belangrijkst. Vorig jaar is park Gemini opgeleverd. Dat werd gebouwd door baggeraar en windmolenbouwer Van Oord. Dat bedrijf maakt honderden miljoenen winst. Ik denk daarom dat windenergie op zee zonder subsidie al in zicht kwam. Marktpartijen hebben flink geïnvesteerd in speciale schepen en gereedschappen zoals de nieuwe kabellegger Nexus. Van Oord heeft het windpark Gemini binnen het budget en ruim binnen de tijd gebouwd. 150 funderingen werden in 110 dagen geplaatst een ander schip zette de molens erop. Ongeveer een molen per dag! Kijk, dan gaat het snel.’
De zee op met die dingen
Zijn we dan nu over de heuvel en bouwen we alle windmolens voortaan op zee? Het klinkt als een plausibel scenario aangezien de weerstand tegen windmolens op land niet gering is. Al langer betogen tegenstanders van windmolens op land dat windmolens op zee bouwen sterk kosten bespaart. Westra is het daar mee eens: ‘zet ze maar op zee! Alle ellende met mensen die zo fel gekant zijn tegen windmolens op land, voorkom je door op zee te bouwen. En uiteindelijk is dat natuurlijk waar we meters kunnen maken. Dit is zeker een mijlpaal. De vraag is nu vooral: hebben we genoeg gebied beschikbaar?’
Watson denkt niet dat onshore windmolens nu volledig van de baan zijn of zouden moeten zijn. ‘Wind is wispelturig en om er als energiebron optimaal gebruik van te kunnen maken, moet je op zoveel mogelijk plekken molens hebben staan. Dus ook op land’, aldus Watson.
“Zonder windmolens op land redden we het niet om 49% CO2 reductie te halen in 2030, zoals Wiebes wil
Potjer beaamt dat: ‘zonder windmolens op land redden we het niet om 49% CO2 reductie te halen in 2030, zoals Wiebes wil. Het gaat nu hard met wind op zee, misschien kunnen we qua snelheid van de bouw nog verdubbelen, maar we hebben gewoon meer nodig. Bovendien zijn Nederlanders positiever of windmolens op land dan vaak wordt gedacht. Keer op keer blijkt uit opinie-onderzoek dat de meeste Nederlanders positief zijn over windenergie, ook op land. Alleen hoor je die nauwelijks en laten de tegenstanders wel stevig van zich horen.’
- Noordwijk lees het persbericht met de locatie ↩︎
- De Nederlandse WindEnergie Associatie is de branchevereniging van bedrijven en organisaties die werken aan meer duurzame windenergie op land en op zee ↩︎
- Vattenfall heeft een concessie om de komende dertig jaar de stroom van park Hollandse Kust Zuid te verkopen ↩︎
- het grootste passagiersvliegtuig ter wereld ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
