Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Het imago van aardgas lijkt het afgelopen jaar een definitieve tik te hebben gehad. Voortgestuwd door de zoveelste aardbeving als gevolg van gaswinning en de ambitieuze klimaatplannen van het kabinet Rutte-III, beloofde datzelfde kabinet een eind te maken aan de gaswinning in Groningen. Daarnaast worden we overspoeld door berichten dat de Nederlandse gebouwde omgeving versneld van het gas af moet en huizenbouwers die zich zorgen maken over het ‘overhaaste’ gasverbod in de nieuwbouw.
Het moge duidelijk zijn. Of het nu gaat om de klimaatbelasting, de bodemdaling of in het ergste geval de aardbevingen: gas is uit.
“Waarom proefboren naar nieuwe gasvelden, als we het gas dat eruit voortkomt eigenlijk niet meer zouden moeten verbranden?
Hoe kan het dan dat de Raad van State er afgelopen woensdag aan te pas moest komen om het Canadese bedrijf Vermillion tegen te houden in het Zuid-Hollandse Haastrecht, nabij Woerden, een proefboring naar aardgas te doen? Waarom nog op zoek gaan naar nieuwe gasvelden, als we weten dat we het gas dat eruit voortkomt eigenlijk niet meer zouden moeten verbranden? Als we de klimaatafspraken van Parijs willen halen, tenminste. En waarom ons best doen onze woningen van het aardgas te halen, als er tegelijkertijd een Canadees bedrijf in de polder naar nieuwe gasreserves boort?
'Essentieel onderdeel van de energiemix'
“"Het primaire energieverbruik van Nederland komt voor 92 procent van fossiele energiebronnen, met een aandeel van circa 39 procent voor aardgas"
Het antwoord van het kabinet kwam op 30 april jongstleden in een brief van minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes. Kort gezegd komt zijn verhaal er op neer dat ook de energietransitie energie kost en dat hij voorstander is van een ‘gestage afbouw’ van de winning van gas. Wiebes wijst er evenwel op dat ‘het primaire energieverbruik van Nederland op dit moment voor circa 92 procent wordt voorzien door fossiele energiebronnen, met een aandeel van circa 39 procent voor aardgas.’ Zolang daarvoor nog geen duurzame alternatieven beschikbaar zijn, noemt hij aardgas een ‘essentieel onderdeel van de Nederlandse energiemix.’
Met andere woorden: gas mag dan ‘uit’ zijn, de rol ervan is nog lang niet uitgespeeld. Met het versneld dichtdraaien van de Groningse gaskraan neemt de – spreekwoordelijke – druk op de honderden kleine gasvelden die Nederland rijk is sterk toe. Hoe groot is klein? Uit de brief van Wiebes blijkt dat het initiële gasvolume van de kleine velden die vandaag de dag nog worden gevonden, varieert van minder dan 1 miljard tot 5 miljard kubieke meter gas. Ter vergelijking, het Groningenveld had een initieel gasvolume van 2900 miljard kubieke meter (waarvan er anno 2013 nog zo’n 800 over waren). Het volume van het grootste kleine veld is met 73 miljard kubieke meter ongeveer veertig maal kleiner.
Met het kleinere oppervlak is ook het risico op aardbevingen kleiner, beaamt campagneleider Evert Hassink van Milieudefensie. Maar er zijn veel andere nadelen, waar de betrokken gemeenten en hun bewoners tegen in het geweer komen. Hassink: “Het is lelijk: de natuur moet wijken voor industriële faciliteiten, eerst om het gasveld aan te boren en daarna om het gas op te pompen. Zeker in de boorfase is er daarnaast veel geluidsoverlast. En bij gaswinning treedt altijd enige bodemdaling op. In Groningen is die extreem, maar ook in Woerden zul je te maken hebben met centimeters. In een gebied waar het bodemwater heel hoog staat kan dat tot problemen leiden.”
“"Via de Rijkscoördinatieregeling kan Vermilion het gasveld alsnog gaan exploiteren, mits het als 'landsbelang' wordt aangemerkt"
Hassink is daarom blij met de uitspraak van de Raad van State en feliciteert de bewoners, maar vreest dat de strijd nog niet definitief beslecht is. “We denken dat Vermilion het er niet zomaar bij laat zitten en nu bij Wiebes op een zogenaamde Rijkscoördinatieregeling gaat aandringen. Zo’n regeling zou de gemeente buitenspel zetten. De spelregels stellen wel dat het gaat om een ‘project van landsbelang’; nu is het dus de vraag of de exploitatie van het gasveld bij Haastrecht onder het landsbelang valt.”
Import als alternatief
Aangezien Wiebes aardgas aanmerkt als ‘een essentieel onderdeel van de energiemix, zou die gedachte dus helemaal niet zo gek kunnen zijn. Bovendien is het alternatief, de import van buitenlands gas (met name uit Noorwegen en Rusland) volgens Wiebes onwenselijk, want ‘de CO2-voetafdruk van geïmporteerd gas is, met name door het transport, aanzienlijk groter dan die van in Nederland geproduceerd gas.’
Hassink beaamt dat, maar geeft toch de voorkeur aan import: “Een belangrijke reden om het Nederlandse gas te laten zitten is simpelweg dat iedere kubieke meter die je laat zitten er één is. Wat we hier kunnen doen, moeten we hier doen. Maar als we dan toch gaan importeren, dan liefst uit Noorwegen. Bij Russisch gas is de klimaatbelasting vaak veel obscuurder. Bovendien wordt er aangenomen dat er daar aanzienlijke hoeveelheden methaan weglekken bij de productie.”
“Waarom zou ik mijn huis van het gas afhalen als ik om mij heen de boortorens zie verschijnen?
Met de uitspraak van de Raad van State is de slag in de Krimpenaarwaard gewonnen door de gemeente, de bewoners en Milieudefensie. Maar zolang Nederland zo nadrukkelijk afhankelijk is van aardgas en met de woorden van Wiebes in gedachten, valt te betwijfelen of de oorlog ook gewonnen is.
Hassink hoopt evenwel dat de proefboringen zullen stoppen. “Naast de overlast voor bewoners speelt symboliek ook een belangrijke rol: waarom zou ik mijn huis van het gas gaan halen als ik om mij heen de boortorens zie verschijnen?”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
