Yezidi’s in Koerdistan: Het spookt in Sinjar

De yezidi’s woonden voornamelijk in Iraaks Koerdistan, rondom het plaatsje Sinjar. Ze zijn monotheïst, maar aanbidden ook zeven aartsengelen. De belangrijkste, Melek Taus geheten, heeft een ambivalente rol: hij is zowel de bron van het Goede als van het Kwade. ‘Duivelsaanbidding’ is het volgens IS. De yezidi’s verdienden niet beter dan de dood of slavernij. Augustus 2014 rukte IS op naar Sinjar. Koerdische strijders verlieten het stadje dat meteen werd ingenomen. IS executeerde naar schatting tussen de 2000 en 5000 mensen. Duizenden kinderen en vrouwen werden ontvoerd en als seksslaaf ingelijfd. 50.000 yezidi’s wisten te ontkomen aan de stoottroepen van het Kalifaat en vluchtten naar de naburige berg Mount Sinjar. Hartverscheurende beelden gingen de wereld over, van een volk dat in de val leek gelopen, velen bijna bezwijkend aan de hitte en dorst.Het Iraakse leger en de internationale gemeenschap schoten te hulp, met een luchtbrug en bombardementen op IS-stellingen. De etnische zuivering werd op het nippertje afgewend.

Vlagvertoon

In november 2015 keerde het tij. In een gezamenlijke operatie van Koerdische strijders, de Peshmerga, en yezidimilities samen met van luchtsteun van het Westen, werd IS uiteindelijk verdreven. Sinjar is nu bevrijd. Maar wat rest is een verlaten spookstad. Het centrum ligt volledig in puin. Er zijn twee winkeltjes geopend die wat aardappels, tomaten, cornedbeef, gekoeld bier en sigaretten verkopen. Door de verlaten straten rijdt af en toe een pick-uptruck met soldaten. Verder komt het enige teken van leven van de vele Koerdische milities en gewapende facties die er een hoofdkwartier hebben en dat met veel vlagvertoon kenbaar maken: de regeringspartij KDP, de Koerdische PKK, het hoofdkwartier van de inlichtingendienst Asayish, het regionale hoofdkwartier van de KRG (de Koerdische regering), een vrouwenbrigade van de PKK en dan ook nog een yezidimilitie die opereert onder de naam HPE. Maar de yezidi’s zelf keren vooralsnog niet terug. “IS zit op 5 kilometerafstand”, zegt Ibrahim Elias, een voormalig petrochemisch ingenieur. “Ze zijn bang dat IS elk moment weer kan terugkeren.” Daarom bivakkeren duizenden mensen nog steeds in vluchtelingenkampen, veilig hoog op de toppen van Mount Sinjar.

Wanhopige zelfmoordacties

Aan het front net buiten de stad is alles rustig. Met een verrekijker kun je de gevreesde zwart-witte piratenvlag van IS zien wapperen aan een hoge elektriciteitsmast. Bij een loopgraaf om oprukkende voertuigen tegen te houden, staan om de honderd meter bouwlampen die in het geval van een verrassingsaanval in het donker worden aangezet. “We hebben weinig problemen”, zegt commandant Youssef Ashour. Soms valt er een individu aan met granaten, vertelt hij. “Wanhopige zelfmoordacties. De aanvaller wordt gewoon doodgeschoten”, legt Ashour nuchter uit, en hij laat op zijn smartphone beelden zien van gesneuvelde tegenstanders. Bloedige bebaarde hoofden met verwilderde blik in de ogen. Aan de andere kant van Mount Sinjar ligt een groot trainingskamp van de yezidimilitie HPE. Een van de instructeurs is een Spanjaard, die zich Simon noemt en vanuit zijn geloofsovertuiging vecht. “Veel katholieken worden in de extreem-rechtse hoek gedrukt”, zegt hij. “Ik geef toe, voor mij is dit een soort kruistocht. Maar niet om moslims te doden, maar om christenen en andersgelovigen te beschermen. Wat we hier zien, is een poging tot etnische zuivering.” Hij is bezorgd over de stilzwijgende ondersteuning die IS geniet, niet alleen in dit yeziditerritorium, maar ook in Europa. “IS schudt de boom. De andere moslims eten het fruit”, drukt hij zich plastisch uit.