HER CHOICE wil met vijfjarig programma het aantal kindhuwelijken terugdringen

Alliantieorganisatie Her Choice gebruikt zes verschillende ‘evidence based strategieën’ om het aantal kindhuwelijken in elf landen in Afrika en Azië naar beneden te brengen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Wereldwijd trouwen er elke dag 39.000 meisjes jonger dan achttien, met alle gevolgen van dien. Wanneer een meisje jong trouwt, wordt ze meestal ook jong zwanger. En met een onvolgroeid lichaam is de kans op complicaties tijdens de zwangerschap of de bevalling groot. “Zwangerschap is wereldwijd een van de voornaamste doodsoorzaken bij tienermeisjes”, vertelt Odilia van Manen, projectcoördinator voor HER CHOICE. “Daarnaast gaat een meisje vaak van school wanneer ze getrouwd is, wat betekent dat ze scholing misloopt en daardoor minder kan bijdragen aan het gezinsinkomen .” Een ander negatief gevolg van jong trouwen is volgens Van Manen de snelle bevolkingsgroei. “Als meisjes later trouwen en dus later kinderen krijgen, zal de wereldwijde bevolkingsgroei afnemen, omdat generaties elkaar minder snel opvolgen.” Andere risico’s van het vroege huwelijk zijn de grotere kans op huiselijk geweld of hiv/aids besmetting.

Zwangerschap is wereldwijd een van de voornaamste doodsoorzaken bij tienermeisjes

In veel landen is het verboden te trouwen zolang je onder de achttien bent, maar die wetten worden niet altijd gehandhaafd. Zo worden huwelijken vaak gesloten in de kerk of in de moskee. Van Manen: “Religieuze leiders zijn zich er vaak niet van bewust dat het wettelijk niet mag.”

Wereldwijd

Het sluiten van een huwelijk tussen twee personen jonger dan achttien jaar gebeurt wereldwijd. Zo is het voor tieners in de Verenigde Staten en een aantal Europese landen ook vaak mogelijk om onder de 18 jaar te trouwen. In Nederland is de legale minimum leeftijd voor het huwelijk 18 jaar, maar dat betekent niet dat er in Nederland geen kindbruiden zijn. Deze huwelijken worden buiten de overheid om of in het buitenland gesloten.
Her Choice is een vijfjarig programma dat het aantal kindhuwelijken wil terugdringen. Het programma richt zich op de elf landen waar het percentage meisjes dat trouwt onder de achttien jaar onder de hoogsten ter wereld  is: Bangladesh, Benin, Burkina Faso, Ethiopië, Ghana, Mali, Nepal, Pakistan, Senegal, Sierra Leone en Uganda.
HER CHOICE is een alliantie van vier verschillende Nederlandse organisaties: Stichting Kinderpostzegels Nederland, The Hunger Project, International Child  Development Initiatives, en AISSR/UvA. Deze organisaties werken samen met meer dan 30 lokale partnerorganisaties in 11 landen. Het programma loopt van 2016 tot 2020 en wordt uitgevoerd in partnerschap met het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
“Uit eerdere programma’s en onderzoek weten we dat de redenen voor meisjes en jongens om jong te trouwen complex zijn. Daarom werken wij gelijktijdig met meerdere evidence based strategieën”, vertelt projectcoördinator Van Manen. Maar er is behoefte aan meer onderzoek over de achterliggende oorzaken. Sinds januari 2016 hebben onderzoekers uit de elf deelnemende landen in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam kindhuwelijken onderzocht. Want wanneer is vroeg trouwen problematisch? Wat zijn de oorzaken? Hoe denken mensen daar zelf over? En is er ruimte voor verandering? Afgelopen maand verscheen het Her Choice Baseline report, waarin de eerste bevindingen staan. Met deze eerste ‘beginmeting’ kunnen de onderzoekers uiteindelijk de impact van het programma evalueren, door verschillen tussen het begin en het eind te meten.

Onderzoek

Dr. Winny Koster en dr. Esther Miedema van The Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) van de Universiteit van Amsterdam leidden het onderzoek vanuit Nederland. “In de onderzoeken die tot nu toe naar vroege huwelijken zijn gedaan, zitten ontzettend veel gaten”, vertelt Miedema. “We zien bijvoorbeeld dat oude cijfers jarenlang worden hergebruikt. Ook is het eerdere onderzoek voornamelijk kwantitatief, en geeft het onvoldoende antwoord op de vraag waarom deze vroege huwelijken nu eigenlijk worden gesloten.”

De Nederlandse onderzoekers trainden lokale onderzoeks coordinatoren en veldwerk supervisoren van de Her Choice  lokale partnerorganisaties. Op hun beurt trainden deze de  dataverzamelaars. Koster: “Zij komen uit het gebied, spreken de taal en kennen de gebruiken.” Om het kindhuwelijk in beeld te krijgen hebben de data verzamelaars  met verschillende groepen gepraat, zoals familiehoofden, religieuze leiders, bestuurders en de meisjes zelf. De dataverzamelaars werden per doelgroep geselecteerd. “Voor focusgroepen met jongens wilden we liever mannelijke gespreksleiders, terwijl we voor interviews met meisjes vrouwelijke dataverzamelaars inzetten”, aldus Koster.

De vragenlijsten werden met behulp van lokale partnerorganisaties per land aangepast, om de resultaten vergelijkbaar en betrouwbaar te houden. “In Ethiopië hebben ze het bijvoorbeeld over ‘dignity kits’ voor meisjes, terwijl het in andere landen gewoon over maandverband gaat. Dat soort nuances moesten we eerst in kaart brengen”, vertelt Miedema.

De samenwerking met in totaal 32 partnerorganisaties verliep voorspoedig. “Het onderzoek gaat over gevoelige onderwerpen. Dat zien we soms ook terug bij de mensen van de organisaties daar”, vertelt Miedema. “Ondanks de gevoeligheid van sommige onderwerpen zie je dat de partnerorganisaties zich inzetten voor betere seksuele en reproductieve gezondheid en rechten.”

Motivatie voor kindhuwelijken

Het taboe op voorhuwelijkse seks bleek een belangrijk motief voor ouders om hun dochter te laten trouwen. “In Afrika zagen we dat, wanneer een meisje zwanger raakt, haar ouders dit proberen te verbergen door haar te laten trouwen, ongeacht hoe jong ze is”, vertelt Koster. “In Azië zien we dat wanneer een meisje wordt bekeken door jongens – of zelf naar jongens kijkt – dat een reden is voor ouders om een meisje uit te huwelijken.”

Ook armoede is een motor voor vroege huwelijken. In landen waar een bruidsprijs gewoonte is, betekent een kindhuwelijk een tijdelijke verbetering van de economische positie van de familie van de bruid. In landen (in Azie) waar het gewoon is dat een bruidschat wordt meegegeven, is die bruidsschat lager voor jongere meisjes. Ook heeft een familie, na het uithuwelijken van een dochter, een mond minder te voeden. De onderzoekers zagen voorts dat ouders hun dochters laten trouwen met rijkere mannen, in de hoop zo meer economische zekerheid te creëren voor hun dochter.

Het is niet zo dat meisjes alleen passief afwachten wat er gaat gebeuren

“Maar het is niet zo dat meisjes alleen passief afwachten wat er gaat gebeuren”, zegt Miedema. Uit het onderzoek blijkt dat sommige meisjes juist graag willen trouwen. Bijvoorbeeld om aan de armoede van het gezin te ontsnappen, of omdat het ze de kans biedt om uit huis te gaan. Koster: “Het idee dat meisjes altijd ‘slachtoffer’ zijn, wordt daardoor wel een beetje genuanceerd.”

Terugdringen aantal kindhuwelijken

Her Choice heeft zes strategieën ontwikkeld om het aantal gedwongen kindhuwelijken terug te dringen. Van Manen vertelt:

1. Investeren in meisjes, hun kennis en vaardigheden
“Voor sommige meisjes kan trouwen aantrekkelijk lijken, bijvoorbeeld omdat je dan uit huis mag. Maar vaak realiseren de meisjes zich niet wat de consequenties zijn, daarom krijgen ze voorlichting over seksuele gezondheid en rechten en over alternatieven opties, bijvoorbeeld in jeugd- of meisjesclubs”

2. Betere toegang tot opleiding voor meisjes
“Onderzoek laat zien dat er een direct verband is tussen toegang tot (middelbaar) onderwijs en de leeftijd waarop meisjes en vrouwen trouwen. Eén van onze belangrijkste strategieën is daarom het verbeteren van toegang tot veilige scholen en om meisjes te stimuleren daar maximaal gebruik van te maken.”

Veel lokale gezondheidscentra zijn nu alleen op getrouwde stellen gericht. Ook ongetrouwde jongeren moeten er terecht kunnen

3. Betere toegang tot seksuele voorlichting voor meisjes
“Een van de uitkomsten van het onderzoek is dat meisjes in de meeste landen weinig kennis hebben van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. We willen dat lokale gezondheidscentra zich meer gaan richten op jongeren en beter gaan samenwerken met scholen. Veel centra zijn nu alleen op getrouwde stellen gericht, bijvoorbeeld in het verstrekken van voorbehoedsmiddelen. Ook ongetrouwde jongeren moeten bij de gezondheidscentra terecht kunnen.”

4. Verbeter de economische zekerheid van meisjes en hun families
“Veel families hebben te weinig geld om hun dochters naar school te sturen. Haar laten trouwen lijkt dan een logische oplossing. Door middel van activiteiten die het inkomen van deze families verbeteren, bijvoorbeeld door het verstrekken van microkredieten, kunnen de kinderen naar school kunnen blijven gaan.”

5. Motiveer gemeenschappen om hun sociale normen te veranderen
“In veel gemeenschappen zijn vroege huwelijken heel gewoon. Dat is dan de norm. Om te laten zien dat het anders kan, gaan onze partnerorganisaties in gesprek met jongeren, ouders en leiders en geven we voorbeelden van wat het betekent om deze patronen te doorbreken. Het is belangrijk dat iedereen ziet dat je er beter van wordt. Dit gebeurt natuurlijk niet van vandaag op morgen, maar we zien er zeker ruimte voor ontstaan. De organisaties daar weten precies op welke manier je ingewikkelde onderwerpen aan de orde kunt stellen. Zo maken we bijvoorbeeld gebruik van theatervoorstellingen waar jongeren uit het dorp in meespelen.”

6. Creëer een juridische omgeving die kindhuwelijken voorkomt
“Wij stimuleren dat traditionele en religieuze leiders en lokale overheden samenwerken in het naleven van de wet. Dat kan bijvoorbeeld door het instellen van‘by-laws’: maatregelen om kindhuwelijken tegen te gaan. Bijvoorbeeld in de vorm van een flinke boete zoals het afstaan van twee geiten.”

Evaluatie

In januari 2018 start Her Choice met het midterm onderzoek, om te kijken wat tot nu toe de effecten van het programma zijn. Koster: “Ik hoop dat we dan nog beter inzicht krijgen in de betekenis van het huwelijk voor jonge mensen. We willen kijken welke van deze zes strategieën het meest bijdraagt aan de eigen zeggenschap en keuze van meisjes.”

Van Manen ziet de toekomst van het programma positief. “Het lijkt soms een druppel op een gloeiende plaat, maar het gaat om mensenlevens, dus het is echt de moeite waard. Ieder meisje dat niet langer tegen haar zin moet trouwen, is wat mij betreft een groot succes. We hopen dat al die successen bij elkaar, en de voordelen die daaruit voortkomen, uiteindelijk voor een olievlekwerking zorgen.”

Meer weten over het programma van Her Choice? Kijk op www.her-choice.org.
Het volledige Her Choice Baseline Report is hier te downloaden. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons